izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tədricən (ər. تدريجاً - tadrījan) zərfi olub, “yavaş-yavaş”, “tədricə ilə”, “az-az”, “dərəcə-dərəcə”, “mərhələ-mərhələ” mənalarını verir. Söz, ərəb dilindən gəlmişdir və "tədric" (تدريج) kökündən əmələ gəlmişdir. "Tədric" isə "pillə-pillə yüksəlmə", "mərhələli artım" və ya "tərəqqi" mənalarını ifadə edir. Beləliklə, "tədricən" zərfi hadisənin yavaş, pilləli və müəyyən bir ardıcıllıqla baş verməsini göstərir. Əsasən müəyyən bir halın və ya prosesin vaxt ərzində tədricən dəyişməsini, artmasını və ya azalmasını ifadə etmək üçün işlədilir.

Misal üçün, "Tədricən qaranlıq çökdü" cümləsində qaranlığın birdən-birə deyil, yavaş-yavaş çökdüyü ifadə olunur. Başqa bir nümunə olaraq, "Xəstə tədricən sağalmağa başladı" cümləsində xəstənin sağalmasının tez deyil, mərhələli şəkildə baş verdiyi vurğulanır. Həmçinin, "Tədricən hava soyumağa başladı" cümləsində havanın soyumasının dəqiqələr və ya saatlar ərzində tədricən baş verdiyi bildirilir.

"Tədricən" zərfi "yavaş-yavaş", "az-az", "qədər-qədər", "pillə-pillə" kimi sinonim sözlərlə əvəz oluna bilər, lakin bu sözlər həmişə "tədricən"in ifadə etdiyi mərhələli və ardıcıl dəyişmə mənasını tam olaraq vermir. Məlumat verilən mətn nümunəsində olduğu kimi ("Keçəngünkü hadisədən və gecəki ciddi iztirablardan sonra Əbiş tədricən öz mühakiməsini itirmək...") "tədricən" zərfi Əbişin mühakimə qabiliyyətinin birdən-birə deyil, mərhələli şəkildə, dəqiqələr və ya saatlar ərzində itirilməsini ifadə edir. Bu mənada "tədricən" sözünün yerinə başqa heç bir zərf eyni dəqiqliklə istifadə oluna bilməz.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz