Tədrici (ər. تدريج - tadrij) sifəti, əsasən yavaşlıq, pillə-pilləlik, mərhələli inkişaf və ya dəyişməni ifadə edir. Lüğətlərdə verilən "yavaş-yavaş olan, yavaş-yavaş baş verən, cərəyan edən" tərifi qısadır və sözün bütün məna çalarlarını əhatə etmir.
Tədrici, bir prosesin və ya dəyişikliyin zamanla, qəfil deyil, pilləli və ya mərhələli şəkildə baş verməsini bildirir. Bu pillələr arasında əlaqə və ardıcıllıq vardır. Yəni, dəyişiklik anidən yox, müəyyən bir sürətlə, davamlı olaraq baş verir. Bu sürət mütləq çox yavaş olmalı deyil; "tədrici inkişaf" ifadəsindəki "tədrici" sözü sürətdən çox, prosesin pilləli olmasına işarə edir.
Məsələn, "tədrici soyuma" ifadəsi qəfil soyumadan fərqli olaraq, temperaturun tədricən aşağı düşməsini bildirir. "Tədrici inkişaf" ifadəsi isə bir orqanizmin, sistemin və ya hadisənin müəyyən mərhələlərdən keçərək inkişaf etməsini göstərir. "Tədrici öyrənmə" metodu da eləcə də, biliklərin qəfil deyil, pillə-pillə, sistemli şəkildə qazanılmasını əks etdirir.
Sözün ərəb mənşəli olması onun mənasını daha yaxşı anlamağa kömək edir. Tadrij (تدريج) kökündəki "dərəcə" mənası, dəyişikliyin pilləli və ya mərhələli xarakterini vurğulayır. Bu, sadəcə "yavaşlıq"dan daha geniş bir məna kəsb edir. Beləliklə, "tədrici" sözü həm zaman amilini, həm də prosesin mərhələli xarakterini əks etdirir.
Cümlə içərisində işlənmə nümunələri:
- Yağışlar tədrici olaraq azalmağa başladı.
- Onun bədənindəki yara izləri tədrici olaraq yoxa çıxır.
- Tədrici inkişaf nəzəriyyəsi təkamül prosesini izah edir.
- Tədrici öyrənmə üsulu şagirdlərin daha yaxşı mənimsəməsinə kömək edir.
- Bitkinin böyüməsi tədrici bir prosesdir.