Təhsilsizlik sözü Azərbaycan dilində geniş mənada təhsil almamış olmaq vəziyyətini, savadsızlığı, maariflənmədən kənarda qalmışlığı ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə “təhsil görməmiş, oxumamış adamın halı” kimi qısa bir izah olsa da, bu anlayış daha çoxşaxəli və mürəkkəbdir.
Etimoloji baxımdan “təhsilsizlik” sözü “təhsil” və “sizlik” morfemlərindən əmələ gəlmişdir. “Təhsil” fars mənşəli olub, "tərbiyə, əxlaq tərbiyəsi, təlim-tərbiyə, elm öyrənmək" mənalarını verir. “Sizlik” isə “yoxluq, olmamazlıq” mənasını bildirir. Beləliklə, “təhsilsizlik” sözü əslində “təhsilin olmaması, təlim-tərbiyənin çatışmazlığı” kimi anlaşılmalıdır.
Təhsilsizliyin nəticələri yalnız savadsızlıqla məhdudlaşmır. O, insanın dünyagörüşünün məhdudlaşmasına, tənqidi düşüncə qabiliyyətinin inkişaf etməməsinə, özünüifadə bacarığının zəifləməsinə, həyatda özünümüdafiə imkanlarının azalmasına, ictimai həyatda fəal iştirak etmək imkanlarının məhdudlaşmasına və nəhayət, sosial bərabərsizliyə səbəb olur.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Onun təhsilsizliyi bütün həyatını kölgədə saxladı.
- Təhsilsizliyin qarşısının alınması dövlətin əsas vəzifələrindən biridir.
- Bu problemin kökündə iqtisadi çətinliklər və təhsilsizlik durur.
- Təhsilsizlik nəinki fərdi, həm də milli inkişafı əngəlləyir.
- Müasir dünyada təhsilsizlik rəqabət qabiliyyətini azaldır.
Beləliklə, “təhsilsizlik” sadəcə savadsızlıq deyil, təhsilin olmaması ilə əlaqədar bütün mənfi nəticələri əhatə edən daha geniş bir anlayışdır.