Təxirəsalınmaz sifəti, əsasən "təxirə salınmağa imkan verməyən", "dərhal həllini tələb edən" mənalarını ifadə edir. Etimoloji baxımdan "təxirə" (gecikdirmə, ləngitmə) və "salınmaz" (salına bilməyən) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Beləliklə, sözün kökünə nəzər saldıqda, təxirəsalınmazlıq, hər hansı bir işin, hadisənin və ya vəzifənin gecikdirilməsinə, yubadılmasına, ləngidilməsinə yol verilməməsini bildirir.
Təxirəsalınmazlıq, zaman amilinin həlledici olduğu vəziyyətlərdə istifadə olunur. Bu vəziyyətlərdə gecikmə arzuolunmaz nəticələrə gətirib çıxara bilər. Məsələn, "təxirəsalınmaz əməliyyat" ifadəsi, həkimin dərhal müdaxiləsini tələb edən, həyati əhəmiyyət daşıyan bir əməliyyatı ifadə edir. Bu cür hallarda heç bir gecikməyə yol verilmir. Digər bir nümunə olaraq, "təxirəsalınmaz yardım" ifadəsi, fəlakət, qəza və ya digər fövqəladə hallarda dərhal kömək ehtiyacını vurğulayır.
Sözün sinonimləri arasında "təcili", "acil", "zəruri", "mühüm" kimi sözləri göstərmək olar. Lakin, bu sinonimlərin hamısı tam olaraq təxirəsalınmazın ifadə etdiyi mənanı verməyə bilər. "Təcili" sözü daha çox sürətli həlli tələb edən, "zəruri" sözü isə vacibliyi vurğulayan bir məna daşıyır. "Təxirəsalınmaz" isə gecikmənin qəbuledilməz olduğunu daha güclü vurğulayır.
Cümlə içində istifadəsi:
- Həkim təxirəsalınmaz əməliyyat aparmaq qərarına gəldi.
- Təxirəsalınmaz yardım istənildi.
- Bu məsələ təxirəsalınmaz xarakter daşıyır.
- Sənədlərin təxirəsalınmaz təqdim edilməsi tələb olunur.
- Yanğın söndürmə briqadası təxirəsalınmaz olaraq hadisə yerinə yollandı.
Yekun olaraq, "təxirəsalınmaz" sözü, bir işin, hadisənin və ya vəzifənin gecikdirilməsinə qətiyyən yol verilməyən, dərhal həllini tələb edən vəziyyətləri ifadə edən bir sifətdir.