izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təkqulp sözü Azərbaycan dilində "bir qulplu" mənasında işlənən bir termindir. Lüğətlərdə qeyd edilən "bax birqulplu" ifadəsi isə sözün mənasını tam əhatə etmir və kontekstə bağlı olaraq daha geniş izah tələb edir. "Təkqulp", əsasən, yalnız bir qulp ilə təchiz olunmuş qablar üçün istifadə olunur. Bu, qabın formasından, ölçüsündən və ya hazırlandığı materialdan asılı olmayaraq, onun yalnız bir qulpu olmasını vurğulayır. Sözün etimologiyası "tək" və "qulp" sözlərinin birləşməsindən yaranır, "tək" say ədədi olaraq "bir" mənasını verir.

Misal olaraq verilən "Bu çölü şumlarkən 75 santimetr dərinlikdən qırmızı gildən hazırlanmış qadın fiquruna oxşar bir təkqulp qab tapmışdılar" cümləsində "təkqulp" sözü qazıntı zamanı tapılan qabın yalnız bir qulpunun olduğunu bildirir. Qabın qadın fiquruna bənzəməsi və ya qırmızı gildən hazırlanması onun "təkqulp" xüsusiyyətini dəyişmir. Əsas məqam, qabın bir qulpu olmasıdır.

Başqa bir nümunədə "təkqulp qazan" ifadəsi, iki və ya daha çox qulpu olan qazandan fərqli olaraq, yalnız bir qulpu olan qazanı ifadə edir. Beləliklə, "təkqulp" sözü konkret olaraq bir qulpu olan əşyaları təsvir etmək üçün istifadə olunur və bu, onun əsas semantik xüsusiyyətidir. "Təkqulp" sözü, qablar üçün daha çox istifadə olunsa da, nəzəri olaraq bir qulplu başqa əşyaları da təsvir etmək üçün istifadə edilə bilər. Məsələn, "təkqulp çəllək" və ya "təkqulp səbət" kimi.

Qısaca, "təkqulp" sözü, bir qulplu olduğunu vurğulayan və qablar üçün daha çox istifadə edilən, lakin digər bir qulplu əşyalara da şamil edilə bilən bir termindir. Onun mənası "bir qulplu" olaraq dəqiqləşdirilə bilər, lakin kontekst əsasında daha geniş izah tələb edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz