izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təklənmək feili, kökünə görə "tək" sözündən törəmişdir və əsas mənası "yoldaşlarından, yaxınlarından, ətrafındakılardan ayrılıb tək qalmaq" deməkdir. Bu, fiziki və ya məcazi olaraq baş verə bilər. Fiziki təklənmə, konkret olaraq bir qrupdan ayrılıb təkbaşına qalmağı ifadə edirsə, məcazi təklənmə isə insanın özünü tək, kimsəsiz, dəstəksiz hiss etməsini bildirir.

Lüğətdə verilən misal cümləsi ("Durna dolu torbanı çiyninə alıb, qızlardan aralandı, təklənib kəndə tərəf getdi") fiziki təklənməyə misaldır. Durna konkret olaraq qızlardan ayrılıb, tək qalmışdır. Ancaq "Təkləndim bu dünyada, heç kəsim yoxdur" kimi bir cümlədə isə təklənmək sözü məcazi mənada, yəni insanın özünü ruhən tək, təcrid olunmuş hiss etməsini ifadə edir.

Təklənmənin sinonimləri arasında "ayrılmaq", "tək qalmaq", "tənha qalmaq", "yalnızlaşmaq" kimi sözləri göstərmək olar. Lakin bu sözlərin hamısı təklənməyin bütün nüanslarını tam əhatə etmir. Məsələn, "ayrılmaq" aktiv bir hərəkəti ifadə edərkən, "təklənmək" daha çox passiv bir vəziyyəti, istər-istəməz təklik içində qalmağı ifadə edir. "Tənha qalmaq" isə daha çox ətraf mühitin təsirindən asılı olaraq təklik hissini bildirir.

Təklənmə feili, əsasən insanlar üçün işlənsə də, məcazi mənada başqa varlıqlara da aid edilə bilər. Məsələn, "Qoyun sürüsündən təklənmiş quzu meşəyə doğru getdi" cümləsində təklənmə, quzunun sürüdən ayrılmasını ifadə edir.

Qısacası, "təklənmək" sözü, sadəcə tək qalmağı deyil, həm də bu təklik vəziyyətinin səbəb və nəticələrini, həm fiziki, həm də emosional təsirini ehtiva edən daha incə bir məna daşıyır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz