izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təkmənalılıq (is. dilç.) – bir sözün yalnız bir mənasının olması deməkdir. Çoxmənalılığın əksidir. Bir sözün müxtəlif kontekstlərdə eyni mənaya malik olması, semantik dəyişikliyə uğramaması təkmənalılığı göstərir. Belə sözlər leksik vahid kimi anlaşılmada heç bir qeyri-müəyyənlik yaratmır. Məsələn, "masa", "stul", "qələm" kimi sözlər adi hallarda təkmənalılığa malikdirlər. Bu sözlərin mənaları kontekstdən asılı olmayaraq sabit qalır. Lakin, dilin inkişafı prosesində bəzi təkmənalı sözlər zamanla çoxmənalılıq əldə edə bilər.

Təkmənalılıq, leksikologiya və semantikanın əsas anlayışlarından biridir. Sözlərin təkmənalı olub-olmaması onların leksik-semantik quruluşunu, cümlədə işlənməsini və ümumiyyətlə, dilin aydınlığını təsir edir. Təkmənalı sözlər, dilin daha dəqiq və anlaşıqlı olmasına kömək edir. Onlar mənasal çaşqınlıq yaratmadan birmənalı şəkildə istifadə olunurlar.

Ədəbi dilin inkişafı üçün təkmənalı sözlərdən daha çox istifadə etmək tövsiyə olunur, çünki bu dilin dəqiqliyini və aydınlığını artırır. Çoxmənalı sözlərin istifadəsində isə diqqətli olmaq və kontekstə əsasən mənanı dəqiq müəyyən etmək lazımdır. Təkmənalı sözlərin mənası, lüğətlərdə qısa və konkret şəkildə izah edilir, çünki məna dəyişikliyinə məruz qalmır.

Dilçiliyin müxtəlif sahələrində, xüsusilə də terminologiyada, təkmənalı sözlərdən istifadə vacibdir. Terminlər, qətiyyən birmənalı olmalıdırlar ki, eyni anlayışa dair müxtəlif interpretasiyaların qarşısını alsınlar. Bu, elmi və texniki mətnlərin aydınlığı və dəqiqliyi üçün çox əhəmiyyətlidir. Beləliklə, təkmənalılıq, sözlərin dəqiq və birmənalı anlaşılmasını təmin edən əsas amildir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz