izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təkrarən zərfi Azərbaycan dilində "yenidən", "bir dəfədən çox", "təkrar olaraq", "dəfələrlə" mənalarında işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "təkrar olaraq, təkrar-təkrar" kimi qısaca izah olunsa da, onun işlənmə sahəsi daha genişdir və kontekstdən asılı olaraq nüanslar daşıyır.

Etimoloji baxımdan "təkrar" sözü "təkrarlamaq" felləsindən törəmişdir. "Təkrarlamaq" isə ərəb mənşəli "kərərə" (كرر) felindən gəlir və "yenidən etmək", "dəfələrlə etmək" mənalarını verir. "-ən" əlavəsi isə zərf şəkilçisidir, felləri zərfə çevirir. Beləliklə, "təkrarən" sözü leksik mənasını tam əks etdirən bir söz olub, əsasını "yenidən etmə" əməli təşkil edir.

Cümlədə işlənməsinə nəzər salsaq, "Kərimzadə, Sənubərin gözünün içinə baxıb, Həmişəyevin fikrini təkrarən təsdiq elədi" cümləsində "təkrarən" zərfi "Həmişəyevin fikrini" bir dəfədən çox, əminliklə, vurğulayaraq təsdiq etdiyini göstərir. Bu, sadəcə bir təkrar deyil, bilərəkdən, qəsdən və qətiyyətlə edilən bir təsdiqi ifadə edir.

Digər nümunələrə baxaq:

  • Mövzu təkrarən müzakirə edildi. (Müzakirə bir neçə dəfə təkrarlanmışdır.)
  • Təkrarən xəbərdar olunduğunuz halda, hələ də səhvləri təkrar edirsiniz. (Bir neçə dəfə xəbərdarlıq olunmasına baxmayaraq, səhvlər davam edir.)
  • Təkrarən soruşmağımın səbəbi məsələnin əhəmiyyətidir. (Məsələnin əhəmiyyətini vurğulamaq üçün dəfələrlə soruşuram.)

Göründüyü kimi, "təkrarən" zərfi sadəcə bir təkrarı deyil, həm də həmin əməlin təkrarlanmasının səbəbini, əhəmiyyətini və ya əminliyi vurğulayır. Ona görə də, lüğətlərdəki qısa izahı onun dilçilik baxımından geniş mənasını tam əhatə etmir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz