izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təlxəklik sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənada işlənir. Əsas mənalarını və nüanslarını daha ətraflı şəkildə izah edək:

1. Peşə, məşğuliyyət mənası: Bu mənada "təlxəklik" sözü "təlxək" sözünün (birinci mənasında – şənlik, əyləncə təşkil edən, zarafatçı, maskaradçı) fəaliyyətini, işini, peşəsini ifadə edir. Yəni, təlxəkliyə məşğul olan şəxsin etdiyi işlər, onun peşəsinə aid hərəkətlər, şənlik, əyləncə yaradılması üçün etdiyi hərəkətlər birlikdə təlxəkliyi təşkil edir. S. Rəhimovun misalında olduğu kimi, "Belə mirzələrin peşəsi təlxəklikdir" cümləsində təlxəklik mirzələrin əyləncə, əhval-ruhiyyə yüksəldici fəaliyyətinin ümumi adı kimi işlənir. Bu mənada "təlxəklik" sözü peşəkar bir fəaliyyəti bildirir. Sözün etimologiyasına baxdıqda, farsca "təlxək" sözündən törəmişdir. "Təlxək" isə öz növbəsində "təl" (dəli, ağılsız) və "xək" (torpaq, gil) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş, "gil adam" kimi təfsir edilə bilər. Bu da qədim dövr təlxəklərinin çox vaxt maskalar taxması ilə əlaqədardır.

2. Ağılsızlıq, savadsızlıq, axmaqlıq mənası (məcazi mənada): Daha geniş mənada, "təlxəklik" sözü insanın davranışlarında, sözlərində ağılsızlığı, savadsızlığı, əsassızlığı, axmaqlığı ifadə edə bilər. Bu mənada söz daha çox pejorativ (mənfi) konnotasiya daşıyır və təhqiredici məna kəsb edə bilər. Məsələn: "Onun etdiyi o işlər sadəcə təlxəklik idi". Bu cümlədə "təlxəklik" sözü hərəkətin ağılsızlığını, mənasızlığını ifadə edir.

3. Səfehlik, ədəpsizlik mənası: Bəzi hallarda "təlxəklik" sözü səfeh, ədəbsiz, layiq olmayan davranışları, sözləri ifadə etmək üçün də işlədilə bilər. Məsələn: "Bu təlxəkliklərə daha dözə bilmərəm!" burada təlxəklik qəbuledilməz hərəkətləri ifadə edir.

Ümumiyyətlə, "təlxəklik" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Yuxarıda sadalananlar sözün əsas mənalarıdır. Daha dəqiq mənanı müəyyən etmək üçün cümlənin ümumi məzmunu nəzərə alınmalıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz