Təmizkar sifəti, əsas mənası olaraq, təmizliyə və səliqəyə önəm verən, bu keyfiyyətlərə yiyələnən şəxsi ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün geniş məna çalarlarını tam əhatə etmir. Təmizkarlıq sadəcə fiziki təmizliklə məhdudlaşmır; daha geniş mənada, ətraf mühitin, əşyaların, bədənin və hətta mənəvi aləmin təmizliyinə qarşı həssaslığı, bu təmizliyi qorumaq və təmin etmək istəyini ifadə edir.
Etimoloji baxımdan, "təmiz" sözünün kökü "təmiz-məmiz" (pak, ləkəsiz) olub, "-kar" şəkilçisi isə "sevən", "etməyi sevən", "vərdiş edən" mənasını verir. Beləliklə, "təmizkar" sözü "təmizliyi sevən, təmizliyi vərdiş edən" kimi təfsir edilə bilər. Bu, sadəcə səliqəli olmaqdan daha çox, təmizliyi həyat tərzinin bir hissəsi kimi qəbul etmək deməkdir.
Cümlədəki istifadəsi nümunəsinə baxaq: "Təmizkar qadın." Bu cümlə qadının yalnız fiziki ətrafının deyil, həm də özünün və əşyalarının təmizliyinə diqqət yetirməsini ifadə edir. Başqa bir nümunə: "Ataş görürdü ki, Mirzə Cəmil çox təmizkar, səliqəni sevən adamdır." Bu cümlədə "təmizkar" sifəti "səliqəni sevən" sifəti ilə yanaşı istifadə olunaraq, Mirzə Cəmilin həm fiziki, həm də mənəvi olaraq təmizliyə və nizam-intizamlılığa bağlı olduğunu vurğulayır. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər, lakin əsasında həmişə təmizliyə, nizam-intizamlılığa və səliqəyə olan meyl yatır.
Qısaca olaraq, "təmizkar" sadəcə "təmizliyi sevən" deyil, təmizliyi həyat tərzində prioritet hesab edən, bu keyfiyyəti həyatının bir hissəsi kimi qəbul edən şəxsi ifadə edir. Bu, həm fiziki, həm də mənəvi olaraq tətbiq oluna bilər.