Təmizlik (is.): Bu söz, əsasən, maddə və ya mühitin çirkdən, ləkədən, zibildən, mikroblardan və ya digər istənməyən elementlərdən azad olmasını ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izahların əhatə etmədiyi bir çox nüansları ehtiva edir. Əsasən iki mənada işlənir: fiziki təmizlik və mənəvi təmizlik.
Fiziki təmizlik: Bu, cisimlərin, əşyaların, ərazilərin, yerlərin və hətta bədənin görünən və görünməyən çirkləndiricilərdən arındırılması deməkdir. Məsələn, "otağın təmizliyi" deyərkən otağın tozdan, kirden, zibildən azad olduğunu, "köynəyin təmizliyi" deyərkən isə onun ləkəsiz və ütülənmiş olduğunu nəzərdə tuturuq. Bu mənada təmizlik, gigiyenik standartlara uyğunluq, sağlamlığı qorumaq üçün vacib bir amildir. Qab-qacaq təmizliyi, sənaye təmizliyi, ətraf mühitin təmizliyi kimi müxtəlif sahələrdə istifadə oluna bilər. Həmçinin "təmiz hava", "təmiz su" kimi ifadələrdə də fiziki təmizlikdən söhbət gedir.
Mənəvi təmizlik: Bu daha metaforik bir məna daşıyır və insanın əxlaqi, vicdanı, düşüncələri və hərəkətləri ilə bağlıdır. Mənəvi təmizlik, ədalətli, dürüst, vicdanlı olmaq, pis əməllərdən, günahlardan uzaq olmaq deməkdir. Məsələn, "ürəyinin təmizliyi", "niyyətinin təmizliyi" kimi ifadələr mənəvi təmizliyi ifadə edir. Bu mənada, təmizlik, insanın daxili aləminin saf, pozulmamış və riyakarlıqdan uzaq olmasını ifadə edir.
Etimologiya: "Təmizlik" sözü "təmiz" sözündən əmələ gəlmişdir. "Təmiz" sözü isə türk dillərinin ortaq leksikasına aiddir və "sağlam, bütöv, pak, günahsız" mənalarını daşıyır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Evimizin təmizliyinə hər zaman diqqət edirik.
- Laboratoriyanın təmizliyi elmi tədqiqatlar üçün çox vacibdir.
- Onun niyyətinin təmizliyinə şübhə etmirəm.
- Ətraf mühitin təmizliyi hər birimizin məsuliyyətidir.
- Həyatının təmizliyi onu digərlərindən fərqləndirirdi.