izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tənək sözü Azərbaycan dilində, əsasən, üzüm yetişdirən bölgələrdə geniş yayılmış bir termindir. Lüğətlərdə sadəcə "üzüm ağacı" və ya "meynə" kimi tərcümə edilməsi, sözün bütün məna çalarlarını əks etdirmir. Əslində, "tənək" sözü yalnız üzümlərə məxsus olmayan, ümumiyyətlə, salxım meyvələri verən ağac və ya kol bitkiləri üçün də istifadə oluna bilər. Lakin, Azərbaycan dilinin dialektal xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq, "tənək" sözünün ən çox yayılmış və əsas mənası üzüm ağacı, daha dəqiq desək, üzümün əkildiyi, meyvə verdiyi kol və ya ağac deməkdir. Sözün "meynə" ilə sinonim olması da doğrudur, lakin "meynə" daha geniş bir termin olaraq digər dırmaşan bitkiləri də əhatə edə bilər.

Etimoloji baxımdan, "tənək" sözünün mənşəyi hələ də tam aydın deyildir. Ancaq türkiyə dilləri qrupuna mənsub diğer dillərdəki oxşar sözlərin kökü ilə bağlı araşdırmalar aparmaq mümkündür. Belə bir araşdırma, sözün semantik inkişafını və məna dəyişikliklərini daha dəqiq müəyyən etməyə imkan verə bilər.

Misal olaraq verilən şeir misrasında "tənəklərin" sözü, üzüm bağında sıralanmış üzüm kollarını və ya ağaclarını bildirir. Bu mənada, "tənək" sözü kənd təsərrüfatı ilə əlaqədar olan konkret bir məkanı, üzümçülüyün simvolunu da ifadə edir. "Tənək əkmək" ifadəsi isə, yeni üzüm bağları salmaq, üzüm kolları əkmək mənasını daşıyır. Yəni bu, sadəcə bitki əkmək deyil, üzümçülüyə aid bir fəaliyyəti ifadə edir. Beləliklə, "tənək" sözü, sadəcə bir bitkini deyil, bir mədəniyyəti, ənənəni, hətta bir həyat tərzinin bir hissəsini təmsil edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz