izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təpələmə (Təpələmək felindən törəmə isim): Bu söz əsasən iki əsas mənada işlənir. Birinci və daha geniş yayılmış mənası bir-birinin üstünə yığılma, yığışma, sıxılma hərəkətidir. Bu mənada insanların, əşyaların, hadisələrin qarışıq və sıx bir şəkildə bir araya toplanması və üst-üstə düşməsi nəzərdə tutulur. Məsələn, "İnsanların təpələməsi səbəbindən konsert zalına daxil olmaq çətin idi." cümləsində təpələmə sözü insanların sıxlığından, bir-birinin üstünə düşməsindən bəhs edir. Başqa bir nümunə isə, "Kitabxanada kitabların təpələməsi onu çox narahat edirdi." cümləsində təpələmə sözü qarışıq və düzensiz yığılmış kitablara işarə edir.

İkinci mənası isə, daha az istifadə olunan və birinci mənaya nisbətən daha kontekstə bağlı bir mənadır: qəfil, sürətli və nəzarətsiz hərəkət, hücum, basqın. Bu mənada təpələmə sözü, qarışıqlıq, çaşqınlıq və ya qəfil baş verən bir hadisənin təsvirinə işarə edir. Məsələn, "Düşmənin təpələməsi qəfil oldu və müdafiəçilər çaş-baş qaldılar." cümləsində təpələmə sözü, düşmənin gözlənilməz və sürətli hücumunu bildirir. Yaxud "Təpələmə ilə bağlı qərarlar həmişə düzgün qərarlar olmur." cümləsində isə qəfil, düşünülməmiş hərəkətlər nəzərdə tutulur.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "təpə" sözünün "üstü, zirvə" mənası ilə əlaqəli olduğunu görərik. "Təpələmək" felinin mənası isə, bir-birinin üstünə çıxma, yığılma, yığışma olduğu üçün "təpələmə" ismi də bu felin mənasını əks etdirir. Sözün işlənməsində kontekstin əhəmiyyəti böyükdür, çünki hər iki məna arasında semantik fərq mövcuddur. Bu fərq cümlədə işlənən digər sözlər və cümlənin ümumi məzmunu ilə müəyyən edilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz