izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təpələmək (f.): Bu fellin iki əsas mənası vardır və hər iki məna da "təpə" sözü ilə əlaqədardır. Birinci mənası fiziki bir prosesi, ikinci mənası isə metaforik bir hərəkəti ifadə edir.

1. Fiziki məna: Yığın-yığmaq, qalaqlamaq, bir şeyi təpə şəklinə salmaq deməkdir. Bu mənada "təpələmək" sözü, xüsusilə də iri və ya kiçik cisimlərin, məsələn, torpaq, daş, taxıl və s. yığılıb bir yerə yığılma prosesini bildirir. Misal üçün, "Fəhlələr torpağı təpələyərək qazıntı əməliyyatını sürətləndirdilər" cümləsində "təpələmək" sözü torpağın yığılıb yığın halına salınmasını ifadə edir. Başqa nümunələr olaraq: "Uşaqlar qumu təpələyərək qala tikdilər", "Taxılı təpələyib anbara yığdılar" cümlələrini göstərmək olar. Bu mənada sinonim kimi "qalaqlamaq", "yığmaq", "yığın-yığmaq" sözlərini işlətmək olar.

2. Metaforik məna: Bu məna, birinci mənanın məcazi təsvirindən yaranır. "Təpələmək" sözü, bir şeyin, adətən bir insanın başına, problemlərin, çətinliklərin, narahatlıqların və ya bədbəxtliklərin "yığılması", "yığışması" mənasını da verir. Başqa sözlə, birinin başına müxtəlif problemlərin bir anda gəlməsi və onun bu problemlərlə boğuşması mənasını ifadə edir. Məsələn, "Son günlər işlərdəki problemlər, ailədəki narahatçılıqlar və sağlamlıq problemləri onu tamamilə təpələmişdi" cümləsində bu məna aydın görünür. Bu mənada sinonim kimi "çoxaltmaq", "artırmaq", "üst-üstə əlavə etmək" kimi ifadələr istifadə edilə bilər, lakin mənanın tam bərabərliyi deyilə bilməz.

Etimologiya: "Təpələmək" feli "təpə" kökünə "-ləmək" məsdər əlavəsindən əmələ gəlmişdir. "Təpə" sözü isə türk dillərindən gələrək yüksəklik, yığın anlamını verir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz