Tərifləmə sözü "tərifləmək" fellindən törəmiş bir isimdir. Lüğətlərdə sadəcə olaraq "tərifləmək" felinin isim formasına istinad edilməsi, sözün bütün məna çalarlarını tam əhatə etmir. Tərifləmə, bir kimisə və ya bir şeyi yüksək qiymətləndirmək, onun müsbət keyfiyyətlərini vurğulamaq, əhəmiyyətini və üstün cəhətlərini ifadə etmək deməkdir. Bu, sadəcə sözlə ifadə olunan bir hərəkət deyil, həm də həmin hərəkətin ifadə etdiyi emosional və qiymətləndirici münasibəti əhatə edir.
Sözün mənşəyinə nəzər salsaq, "tərifləmək" kökü ərəb dilindən gəlmə "rif" (رفع) felindən törəmişdir. "Rif" qaldırmaq, yüksəltmək mənasını verir. Bu mənada tarifləmə, bir şeyin qiymətini, əhəmiyyətini, və ya bir insanın mövqeyini, statusunu "qaldırmaq", "yüksəltmək" mənasını da özündə ehtiva edir. Beləliklə, tərifləmə həm obyektiv qiymətləndirmə, həm də subyektiv təəssürat əsasında verilən müsbət rəy və ya əks-səda ola bilər.
Tərifləmənin müxtəlif kontekstlərdə necə işləndiyinə baxaq:
- "Onun tərifləməsi hər kəsi heyran etdi." - Bu cümlədə tərifləmə, sözlərinin gücü və təsiri ilə bağlıdır.
- "Əsərin tərifləməsi ədəbiyyat tarixində özünəməxsus yer tutur." - Burada tərifləmə, əsərin əhəmiyyəti və yüksək qiymətləndirilməsi ilə bağlıdır.
- "Şairin şeirlərinə həmişə tərifləmə yağışı yağarmış." - Bu cümlədə tərifləmə, çoxlu müsbət rəylər, alqışlar deməkdir.
- "Bu hadisənin tərifləməsi üçün sözlər azdır." - Burada tərifləmə, həddən artıq müsbət qiymətləndirməyə işarə edir, sözlərin ifadə etmə qabiliyyətinin məhdudiyyətini vurğulayır.
Yekun olaraq, tərifləmə sözü sadəcə bir felin isim forması olaraq deyil, dərin məna çalarlarına malik, müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edən zəngin bir leksik vahiddir. Onun mənası qiymətləndirmə, vurğulama, yüksəltmə və tərif etmə kimi komponentləri özündə birləşdirir.