Tərki-vətən sözü farsca mənşəlidir. "Tərk" (burada "tərk etmək" mənasında) və "vətən" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Lüğətlərdə sadəcə "vətənini tərk edib başqa yerə getmə, başqa yerdə yaşama" kimi izah olunsa da, bu tərif mənanın tamlığını əks etdirmir. Tərki-vətən sadəcə coğrafi yer dəyişikliyi deyil, daha çox mürəkkəb bir prosesi, hətta bir həyat tərzinin dəyişməsini ifadə edir. Bu proses özündə həm fiziki köçməni, həm də psixoloji, sosial və mədəni uyğunlaşmanı ehtiva edir. Vətənindən ayrılan şəxs yeni bir mühitə, yeni adət-ənənələrə, yeni insanlara uyğunlaşmalı, əvvəlki həyatından ayrılmalı və yeni bir kimlik qazanmalıdır.
Tərki-vətən, calayivətəndən fərqli olaraq, müvəqqəti deyil, əksər hallarda daimi bir vəziyyəti ifadə edir. Calayivətən daha çox qısamüddətli bir səyahət və ya məcburi köçkünlük vəziyyətini ifadə edərkən, tərki-vətən daha çox qərarlı, bilərəkdən və ya məcburi olaraq edilən daimi bir həyat dəyişikliyini ifadə edir. Bu, istər siyasi səbəblərdən, istər iqtisadi zərurətdən, istərsə də şəxsi səbəblərdən baş verə bilər. Məcburi miqrasiya hallarında, tərki-vətən bir travma kimi qəbul edilə bilər.
Ədəbiyyatda tərki-vətən mövzusu geniş yer tutur. Misal üçün, əsərlərdə tərki-vətən həm qəhrəmanın daxili mübarizəsini, həm də yeni mühitdə qarşılaşdığı çətinlikləri göstərir. Gətirilən misal misrasında ("Nə də tərki-vətən olmuş Harolda") Haroldun vətənini tərk etməsinin səbəbləri, onun daxili dünyası və yeni həyatındakı vəziyyəti haqqında əlavə məlumat verilmir. Ancaq bu qısa ifadənin özündə belə, Haroldun həyatında baş verən əhəmiyyətli bir dəyişikliyi - vətəndən ayrılmasını və buna bağlı olan psixoloji təsirləri fərz etmək mümkündür. Bu cür hallarda, tərki-vətən həm fiziki, həm də metaforik mənada işlənə bilər – məsələn, insan öz ideallarından, inanclarından uzaqlaşdıqda da “tərki-vətən” edə bilər.