Tərkləşmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "birisinin tərkinə minmək" ifadəsindən daha geniş və çoxşaxəlidir. Əsas məna, bir işdən, yerdən, vəzifədən və ya hətta bir insandan tamamilə imtina etmək, onları tərk etmək istəyini ifadə edir, lakin bu imtina fəal bir şəkildə deyil, qarşılıqlı razılıq, əməkdaşlıq və ya birgə qərar əsasında baş verir. "Tərkləşmək" fəal "tərk etmək" felindən fərqli olaraq, daha yumşaq, razılaşdırılmış bir ayrılıq, məsafə qoyma və ya münasibətlərin yavaş-yavaş sonlanması mənasını verir.
Etimoloji baxımdan, "tərk" kökünə "-ləş" əlavəsinin əlavə edilməsi, bir prosesi, bir halın əmələ gəlməsini ifadə edir. Yəni, "tərk etmə" hərəkəti davamlı bir vəziyyətə, birgə qərar əsasında bir ayrılığa çevrilir. Bu baxımdan, "tərkləşmək" "ayrılmaq", "fərqləşmək", "uzaqlaşmaq" kimi fellərlə sinonim ola bilər, ancaq bu fellərdən fərqli olaraq, mənfi bir konotasiya daşımaz.
Misal üçün, P. Makulu tərəfindən verilən misalda ("Qal, axşam ikimiz tərkləşərik"), tərkləşmək feli birgə bir qərarı, birgə bir ayrılığı bildirir. Bu, qarşı tərəfin razılığı ilə bir yerdən, bir vəziyyətdən ayrılmağa, məsələn, bir yerdən getməyə, bir işdən əl çəkməyə razılıq deməkdir. Fel heç bir zidd düşüncə, münaqişə və ya zorakı bir ayrılıq ifadə etmir.
Digər nümunələr: "Qoca ata oğlundan tərkləşmək istəmirdi, amma oğlunun qərarını dəyişə bilməzdi." burada tərkləşmək, məcburi bir ayrılığın, qəbul edilmiş bir həqiqətin ifadəsidir. Və ya "Bizim dostluğumuz yavaş-yavaş tərkləşdi." burada tərkləşmək, münasibətlərin tədricən zəifləməsi və sonlanması anlamını verir.
Beləliklə, "tərkləşmək" felinin mənası, sadəcə "tərk etmək" felinin passiv vəziyyəti deyil, daha çox qarşılıqlı razılıq, sakit və tədricən olan bir ayrılıq və ya uzaqlaşma prosesini ifadə edir. Bu, kontekstdən asılı olaraq, müxtəlif mənalarda istifadə oluna bilən çoxcəhətli bir sözdür.