izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təzəlik sözü Azərbaycan dilində geniş mənada “yenilik, yeni bir şeyin ortaya çıxması, əvvəl olmayan bir vəziyyətin yaranması” mənasında işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "yenilik" sinonimi kimi göstərilsə də, təzəlik sözü daha çox duyğu və təəssürat komponentini özündə ehtiva edir. Yalnız yeni bir şeyin varlığını bildirmir, həm də bu yeniliyin gətirdiyi təravət, fərqlilik, həyəcan və ya sürprizi ifadə edir. “Yenilik” daha neytral bir sözdür, təzəlik isə daha çox emosional yük daşıyır.

Məsələn, "Təzəlik" sözü "yeni bir maşın almaq" kimi bir kontekstdə “yenilik”lə əvəz oluna bilsə də, "Səhər havasının təzəliyi insanı ruhlandırırdı" cümləsində “yeniliyi” əvəz etmək mümkün deyil. Çünki bu cümlədə vurğu yeni bir şeyin meydana çıxması deyil, həmin yeni şeyin yaratdığı təravət və xoş təəssüratdır.

Etimalogiyasına gəldikdə, "təzə" sözünün kökü türk dillərində geniş yayılmış və “yeni, gənc, təzəcə” mənalarını ifadə edən kökdən gəlir. "-lik" isə isim düzəldən şəkilçidir. Beləliklə, "təzəlik" sözü "təzə olma halı, vəziyyəti" kimi izah edilə bilər.

Qeyd olunan nümunə cümləsində ("Bildim ki, dostum burada yenə bir təzəlik yaratmaq istəyir.") "təzəlik" sözü bir şeyin yenidən qurulması, dəyişdirilməsi, təkmilləşdirilməsi, yaxud tamamilə yeni bir şeyin meydana gətirilməsi ilə əlaqədar yaradıcı, inovativ bir prosesi ifadə edir. Burada "təzəlik" sadəcə yeni bir şeyin varlığını deyil, bu yeni şeyin özünəməxsusluğu, fərdiliyi və ətraf mühitə, vəziyyətə gətirdiyi müsbət dəyişikliyi vurğulayır.

Qısacası, "təzəlik" sözü "yenilik" sinonimi olsa da, daha geniş məna və emosional yük daşıyan, "yeni və təravətli bir şeyin meydana çıxması, və ya yaranması" kimi daha dəqiq izah edilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz