izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tfu sözü Azərbaycan dilində təkrarlanan bir saitlə ifadə olunan onomatopeyik bir sözdür. Yəni, səsin təbiətini, yəni tüpürmə hərəkətinin səsini əks etdirir. Lüğətlərdə sadəcə "tüpürərkən çıxarılan səs" kimi izah olunsa da, mənası daha geniş və kontekstdən asılıdır.

Birinci mənası, əsasən, tüpürmə hərəkətinin səs təsvirinə aiddir. Yuxarıda verilən nümunədə olduğu kimi, "Əcnəbi … tfu deyərək, gözlərini ovuşdurmağa başladı" cümləsində tfu, səsin özü kimi deyil, əcnəbinin nifrət, ikrah, dəhşət və ya təəccüb hisslərini ifadə etmək üçün istifadə olunan bir ifadədir. Bu, sözün emosional yük daşıdığını göstərir.

İkinci mənası isə, tüpürmə hərəkətinin əsas məqsədini – pislikdən, bədbəxtlikdən, xəstəlikdən qorunmaq niyyətini ifadə edir. Məsələn, "Tfu, tfu, tfu, uşağa nəsə olmasın!" cümləsində tfu sözü, uşağa pis bir şeyin gəlməməsini arzulayan qoruyucu bir ifadə kimi işlənir. Bu isə sözün inanc və etiqad sistemləri ilə bağlı olduğunu göstərir.

Üçüncü mənası isə, bəzən, nəzakətsizlik, dəfnə və ya rədd etməni ifadə etmək üçün istifadə olunur, lakin bu mənada daha az işlədilir və kontekstə bağlıdır. Məsələn, bir təklifi rədd edərkən "Tfu, elə şeyə razı olmaram!" kimi bir ifadədə istifadə oluna bilər, amma bu, nadir hallarda rast gəlinən bir işlənmə üsuludur.

Sözün etimologiyasına gəldikdə, "tfu" sözü onomatopeyik mənşəlidir və türkiyə dilləri qrupunda geniş yayılmışdır. Səsin təbiətinin təsvirindən yaranması səbəbindən kökünü tapmaq çətin olsa da, tüpürmə səsini ifadə edən oxşar sözlər bir çox dillərdə mövcuddur.

Nəticə etibarilə, "tfu" sözü sadəcə tüpürmə səsini deyil, müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif emosional və mənalı ifadələr çatdırmaq üçün istifadə olunan çoxşaxəli bir sözdür. Onun mənası həm səsin təsviri, həm də kültür və inanclara bağlıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz