izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tığ (is. Böyük qalaq, yığın) sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir leksik vahiddir. Əsas mənası "böyük ölçülü, sıx yığılmış bir yığın, qalaq" deməkdir. Bu mənada "buğda tığı", "ot tığı", "dəmir tığı" kimi ifadələr işlədilir və əşyanın həcmini, yığılıb qalaq halını vurğulayır. Tığın həcmi qalağın ölçüsündən asılı olaraq dəyişə bilər; kiçik bir qalaq üçün "tığ" sözü işlənməsə də, böyük, nəzərə çarpacaq həcmdəki qalaqlar üçün bu termin uyğundur.

Sözün etimologiyası haqqında dəqiq məlumat vermək çətindir, lakin türkcə köklərə malik olması ehtimal olunur. "Tığ" sözünün "tığlamaq" (sıxmaq, yığmaq) felləsinə bağlı olması mümkündür. Fərziyyəyə əsasən, "tığ" sözü "tığlamaq" feli vasitəsilə yaranmış məsdər kimi qəbul edilə bilər. Bu feli qalaq və yığın əmələ gətirən hərəkəti ifadə edir.

Cümlədə işlənməsinə baxaq: "Kərbəlayı Hatəmxan əlindəki kürəyi buğda tığına vurub, ağa dərvişə tərəf yeridi" cümləsində "buğda tığı" ifadəsi böyük bir buğda yığınının olması deməkdir. Bu cümlədə "tığ" sözü buğdanın miqdarını, həcmini və toplanma formasını qabardır. Digər nümunələr: "Əkin sahəsində ot tığı gözlərə görünür.", "Anbarın bir küncündə dəmir tığı yığılıb.", "Qışa hazırlıq üçün odun tığını həyətdə saxladılar." kimi ifadələr "tığ" sözünün həcm və sıxlıq ifadə etdiyini göstərir.

Qeyd edək ki, "tığ" sözü dialektlərdə fərqli mənalarda da işlənə bilər. Lakin əsas mənası həmişə böyük, yığılmış bir qalaq, yığındır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz