Tıqq sözü Azərbaycan dilində təkrarlanan səs təqlidi bir sözdür. Əsas mənası yuxarıdan düşən və ya bir şeyə dəyən bərk bir cismin yaratdığı səsi ifadə edir. Bu səs adətən qısa, kəskin və güclü olur.
Sözün etimologiyası türk dillərinin səs təqlidi sözlərinə istinad edir. "Tıqq" sözünün əmələ gəlməsi səsin xüsusiyyətlərini – qısalığını, kəskinliyini, bərkliyini əks etdirən fonetik strukturdan irəli gəlir. "Tıq" morfeminin təkrarlanması səsin təkrarlanmasını, davamlılığını və ya bir neçə dəfə təkrarlanan təsirini göstərir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qapının tıqq edən səsindən oyandım. (Burada "tıqq" qapının bağlanması zamanı yaranan kəskin səsi ifadə edir.)
- Daş yuxarıdan aşağıya düşüb, yerə tıqq-tıqq düşdü. (Bu cümlədə "tıqq-tıqq" bir neçə dəfə təkrarlanan səsi ifadə edir.)
- Ayağımın altında quru budaq tıqq edərək sınıldı. (Burada "tıqq" qırılma anındakı səsi göstərir.)
- Balaca qız oyuncağını yerə atdı, oyuncaq tıqq edərək dayandı. (Bu nümunədə "tıqq" ləngimə ilə müşayiət olunan səsi bildirir.)
- Hava şiddətli küləklə vuranda pəncərələr tıqq-tıqq edirdi. (Burada "tıqq-tıqq" küləyin təsiri altında olan pəncərələrin davamlı səs çıxardığını göstərir.)
Beləliklə, "tıqq" sözü sadəcə bir səs təqlidi deyil, həm də bu səsin xarakterini, intensivliyini və təkrarlanmasını dəqiq şəkildə ifadə edən semantik yük daşıyan bir leksik vahiddir. Kontekstə görə fərqli mənalar kəsb edə bilər, lakin əsas mənası həmişə kəskin, qısa və bərk bir səs bildirir.