Tısbağa (Testudines) – sürünənlər sinfinə aid olan, bədəni xüsusi sümük qabıqla (karapaks və plastron) örtülü heyvanlar dəstəsidir. Bu qabıq, onurğa sütununa və qabırğalara bitişik olaraq, heyvanın əsas müdafiə mexanizmini təşkil edir. Karapaks, tısbağanın bel tərəfində yerləşən üst qabıq hissəsini, plastron isə qarın tərəfində yerləşən alt qabıq hissəsini təmsil edir. Bu qabıq keratin lövhələrindən və ya sümük plastinlərdən əmələ gəlir və növündən asılı olaraq müxtəlif formalarda və rənglərdə olur.
Tısbağaların əksəriyyətinin qısa, güclü ayaqları vardır. Ayaqların quruluşu və uzunluğu həyat tərzinə görə dəyişir: suda yaşayan tısbağaların ətrafları üzmək üçün üzgəcvari, quruda yaşayanlarınkı isə gəzmək üçün daha möhkəm və qısa olur. Hərəkət sürətləri ümumiyyətlə yavaşdır, lakin bəzi növlər nisbətən daha sürətli hərəkət edə bilir.
Tısbağaların xarakterik xüsusiyyətlərindən biri də təhlükə zamanı başlarını, ayaqlarını və quyruqlarını qabıqlarının içərisinə gizlətmək qabiliyyətləridir. Bu, onları yırtıcılardan qorumaq üçün təsirli bir müdafiə mexanizmidir. Ancaq bütün tısbağalar başlarını tamamilə qabıqlarının içərisinə çəkə bilmir; bu xüsusiyyət növlər arasında fərqlənir.
Tısbağalar müxtəlif yaşayış yerlərində – suda (dənizlər, göllər, çaylar), quruda (çöllər, meşələr) və hətta yarım-su yaşayış yerlərində yaşayırlar. Onların qidalanma tərzi də yaşayış yerindən asılı olaraq fərqlənir: bəziləri ət yeyir (karnivor), bəziləri bitki yeyir (herbivor), bəziləri isə həm bitki, həm də heyvanlarla qidalanır (omnivor).
Tısbağaların türklərdə “tısbağa”, farsca "tısbaqa", ərəbcə "sülx" kimi variantları mövcuddur. Bu sözlərin etimologiyası hələ də tam aydın deyil, ancaq səs təqlidindən törəmiş ola bilər. Sözün mənşəyi ilə bağlı daha dərin tədqiqatlar aparmaq lazımdır.