Tikmə1 (tikmək1 feliindən törəmiş isim): Əsasən toxuculuq, tikişçilik və ya digər sənət sahələrində istifadə olunan bu söz, əl ilə və ya maşınla iplərin bir-birinə birləşdirilməsi, parçaların birləşdirilməsi və ya toxunması ilə əmələ gələn birləşməni, quruluşu və ya məmulatı ifadə edir. Məsələn, paltarın tikişi, xalçanın tikişi, əl tikişi, maşın tikişi kimi ifadələrdə istifadə olunur. “Tikmə” sözü nəticəni, yəni hazır məhsulu bildirir.
Etimoloji baxımdan “tikmə” sözü “tikmək” felindən törəmişdir. “Tikmək” feli isə qədim türk dillərindən qaynaqlanır və əşyaların iplərlə birləşdirilməsi mənasını daşıyır. Bu mənada “tikmək” felinin kökü Proto-Türk dillərinə qədər uzanır və bir çox türkdilli dillərdə oxşar mənalarda istifadə olunur.
“Tikmə” sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli nüanslarla işlədilə bilər. Məsələn:
- "Paltarın tikişi çox gözəldir." - Burada tikiş, paltarın görünüşünün keyfiyyətini bildirir.
- "Xalçanın tikişi əl ilə işlənmişdir." - Bu cümlədə tikiş, işlənmə üsuluna işarə edir.
- "O, paltarın tikişinə diqqət yetirir." - Bu ifadədə tikiş, paltarın hazırlanması prosesinin bir hissəsini təmsil edir.
- "Bu tikmənin naxışı çox maraqlıdır." - Bu cümlədə isə tikiş, naxışlı bir parça və ya əşyanı bildirir.
Yekun olaraq, “tikmə1” sözü sadəcə “tikmək” felinin isim halını deyil, həm də bu felin ifadə etdiyi əməlin nəticəsini, hazır məmulatı və ya işlənmə texnikasını özündə əks etdirən bir termindir. Kontekstə görə mənası dəqiqləşir və zənginləşir.