Tilov sözü Azərbaycan dilində balıq tutmaq üçün istifadə olunan iti uclu, əsasən də çoxlu sayda kiçik çəngəllərdən ibarət bir növ qarmaq deməkdir. Lüğətlərdə sadəcə "ucu iti çəngəl; qarmaq" kimi qısa şəkildə izah olunsa da, tilovun xüsusiyyətlərini daha ətraflı izah etmək mümkündür. Əslində, tilov adi qarmaqdan fərqli olaraq, bir çox kiçik çəngəllərin bir-birinə birləşdirilməsi ilə əmələ gələn bir alətdir. Bu kiçik çəngəllər balıqların ağzına və ya bədənin digər hissələrinə daha asan yapışır və eyni anda bir neçə balıq tutmağa imkan yaradır. Tilovun ölçüsü və çəngəllərinin sayı balıqların növündən və ölçüsündən asılı olaraq dəyişə bilər.
Tilovun etimologiyasına gəldikdə, sözün mənşəyi tam aydın deyil, ancaq türk dillərindən biri ilə əlaqələndirilə bilər. "Til" kökündən törəmiş ola bilər ki, bu da "iti, kəskin" mənasını verir. Bu, tilovun kəskin çəngəllərinə işarə edir. Yaxud, qədim türkcədə balıq tutma ilə əlaqəli başqa bir söz ilə əlaqəsi ola bilər.
Tilov sözü müxtəlif cümlələrdə fərqli şəkildə işlənə bilər. Məsələn:
- "O, çayda tilovla balıq tuturdu." (Tilovun balıq tutmaq üçün istifadə olunduğunu göstərir.)
- "Köhnə tilovunu təmir etdi." (Tilovun bir alət olduğunu və təmir edilə biləcəyini bildirir.)
- "Balıqçılar yeni tilovlar hazırlayırdılar." (Tilovun istehsal olunduğunu göstərir.)
- "İmamverdi Nurəddinə:] Sənə tilov qayıracağam, hər gün çayda balıq tutarsan." (Bu nümunədə isə tilov, balıq tutmaq üçün vasitə kimi deyil, məcazi mənada - təhdid və ya əzab vermək üçün istifadə olunur. "Tilov qayıracağam" ifadəsi "səni çətin vəziyyətə salacağam" mənasını verir.)
Beləliklə, tilov sadəcə bir balıq tutmaq aləti deyil, həmçinin məcazi mənalarda da işlənə bilən, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının bir hissəsidir.