Tipoqrafiya sözü qədim yunan sözləri olan "typos" (τύπος) - "növ", "əlamət", "forma" və "grapho" (γράφω) - "yazıram", "çəkirəm" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Beləliklə, etimoloji baxımdan tipoqrafiya "yazı növləri", "yazı formaları" kimi tərcümə oluna bilər. Lakin müasir istifadədə bu termin çox daha geniş məna kəsb edir.
Tipoqrafiya sadəcə mətbəə ilə əlaqəli deyil, həm də mətnin vizual təqdimatı ilə, yəni şriftlərin seçimi, ölçüləri, aralıqları, sətirlərin düzeni, səhifənin dizaynı və ümumiyyətlə, oxunabilirliyi təmin edən bütün qrafik elementlərin tərtibi ilə bağlıdır. Bu, yazı və tipoqrafik əsərlərin estetik görünüşünü və oxunaqlılığını təmin edən bir sənət və elm sahəsidir.
Tipoqrafiya mütəxəssisləri (tipoqraflar) şriftlərin dizaynı, seçimi və istifadəsi, mətnin formatlanması, səhifə quruluşu kimi məsələlərlə məşğul olurlar. Onlar həm çap materiallarında (kitablar, jurnallar, qəzetlər), həm də rəqəmsal məkanlarda (veb saytlar, tətbiqlər) istifadə olunan mətnlərin vizual cəlbediciliyini və oxunaqlılığını artırmaq üçün çalışırlar. Bu iş prosesi həm incəsənət, həm də texniki bilikləri tələb edir.
Müxtəlif cümlələrdə tipoqrafiyanın necə işləndiyinə misallar:
- Kitabın tipoqrafiyası çox yüksək səviyyədə idi; oxumaq üçün gözəl və rahat idi.
- Veb saytın tipoqrafiyası istifadəçi təcrübəsini yaxşılaşdırdı.
- Tipoqrafiya kursunda şriftlərin seçimi və istifadəsi haqqında ətraflı məlumat əldə etdim.
- Müasir tipoqrafiya dizaynı ənənəvi üsullarla yanaşı yeni texnologiyalardan da istifadə edir.
Yekun olaraq, tipoqrafiya, sadəcə mətbəə ilə məhdudlaşmayan, yazıların vizual təqdimatını əhatə edən daha geniş və mürəkkəb bir sahədir. Bu, mətnin oxunaqlığını, estetikasını və ümumi təsirini təmin etmək üçün şriftlərin, formatlaşdırmanın və səhifə quruluşunun diqqətlə planlaşdırılması və tətbiq edilməsini əhatə edir.