Toxmaqcıq sözü Azərbaycan dilində iki əsas mənada işlənir. Birinci mənası, hərfi mənası olaraq, "kiçik toxmaq, balaca toxmaq" deməkdir. Bu mənada toxmaq sözünün kiçildici şəkilçisi olan "-cıq" şəkilçisi ilə əmələ gəlib və ölçü baxımından toxmaqdan daha kiçik olduğunu bildirir. Məsələn, "uşaq əlindəki toxmaqcıqla qapını döydü" cümləsində toxmaqcıq, ölçüsü kiçik olan bir toxmağı ifadə edir. Bu mənada toxmaqcığın materiallarına (taxta, metal və s.) görə dəyişikliklər ola bilər.
İkinci mənası isə botanika terminidir. Bu mənada "toxmaqcıq" yoğun, bəzən ətləşmiş, sünbülə oxşayan bir ot-bitki növünü ifadə edir. Bu, bitkinin xarici görünüşünün toxmağa bənzəməsinə əsaslanan bir metaforik mənadır. Bitkinin spesifik növü bilinməsə də, ümumi görünüşünə görə toxmaqla müqayisə olunması onu fərqləndirən əsas xüsusiyyətdir. Morfoloji baxımdan sünbülə oxşarlığı, yoğunluğu və bəzən ətləşmiş olması, "toxmaqcıq" adının bu bitkiyə verilə bilməsinə əsas verir. Bu mənada istifadə edildikdə, cümlədə bitki növündən danışıldığı aydın olmalıdır. Məsələn, "Çəmənlikdə müxtəlif toxmaqcıq növləri bitir" və ya "O, bağçasında toxmaqcıq əkmişdi" cümlələrində botaniki məna əks olunur.
Hər iki mənada sözün mənşəyi eyni olaraq, "toxmaq" sözündən törəməsidir. Lakin məna kontekstə görə dəyişir. Kontekstdən asılı olaraq "toxmaqcıq" sözünün hansı mənada işləndiyi aydın şəkildə başa düşülür. Sözün etimologiyası türkiyə dillərinin ümumi leksikasına aiddir və "toxmaq" sözünün kiçildici formasının yaradılması dilin qrammatik qaydalarına uyğun gəlir.