Tonyarımlıq sözü Azərbaycan dilində "1500 kiloqram yük daşıma qabiliyyətinə malik olan" mənasında işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "1500 kiloqram yük götürən" kimi qısa şəkildə izah olunsa da, bu izah kifayət qədər dəqiq deyil. Çünki "tonyarımlıq" ifadəsi daha çox nəqliyyat vasitələrinin, xüsusilə yük maşınlarının yük qaldırma qabiliyyətini ifadə edir. Beləliklə, daha dəqiq tərif aşağıdakı kimi verilməlidir:
Tonyarımlıq: Sifət. 1500 kiloqrama (1.5 tona) qədər yük daşımaq imkanına malik olan (nəqliyyat vasitəsi, əsasən yük maşını haqqında). Söz, "ton" və "yarım" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir və yük tutumunun təxminən bir ton yarım olduğunu göstərir. "Ton" ölçü vahidi olaraq, "yarım" isə kəmiyyəti ifadə edən söz olaraq işlənir. Məsələn, "tonyarımlıq yük maşını" deyərkən, yük maşınının maksimum yük qaldırma qabiliyyətinin 1500 kiloqram olduğunu bildiririk. Bu ifadə ədəbi əsərlərdə yük maşınının ölçüləri və gücü haqqında təsəvvür yaratmaq üçün də işlədilə bilər.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- İsti və bürkülü iyun günlərinin birində tonyarımlıq yük maşını Dəmirçilər kəndində kolxoz idarəsinin qabağında dayandı. (Məlumata görə, yük maşını təxminən 1500 kiloqram yük daşıma qabiliyyətinə malikdir.)
- Qarşıdan gələn tonyarımlıq yük maşınının səsi eşidildi.
- Tikinti meydançasına tonyarımlıq yük maşınları ilə tikinti materialları gətirilirdi.
- O, tonyarımlıq yük maşınının sükanı arxasında əyləşmişdi.
Göründüyü kimi, "tonyarımlıq" sözü həm də təsviri funksiyaya malikdir, oxucuya yük maşınının ölçüsü və gücü barədə bir təsəvvür yaradır. Yük tutumunun dəqiq 1500 kiloqram olması vacib deyil, bu ifadə təxminən 1.5 ton yük qaldırma qabiliyyətini göstərir.