Toponimiya (yun. τόπος – yer + ὄνομα – ad) coğrafi obyektlərin (məsələn, dağlar, çaylar, göllər, dənizlər, şəhərlər, kəndlər, qəsəbələr və s.) adlarının mənşəyini, yayılmasını, mənasını və inkişafını öyrənən elm sahəsidir. Sadəcə adların siyahısı deyil, həm də bu adların linqvistik, tarixi, coğrafi və mədəni kontekstlərinin təhlilini əhatə edir. Toponimlər (coğrafi adlar) öyrənilən regionun tarixi, mədəniyyəti və əhalisinin dilinin inkişafı haqqında qiymətli məlumatlar verir.
Toponimiya tədqiqatları zamanı adların etimologiyası (söz köklərinin və mənalarının araşdırılması), onomastikası (adların ümumiyyətlə öyrənilməsi), dia- və sinkronik təhlil üsulları (müəyyən bir zaman kəsiyində və ya zaman ərzində adların dəyişməsinin təhlili) tətbiq olunur. Bu üsullar vasitəsilə adların yaranma səbəbləri, əhalinin köçləri, tarixi hadisələr, ətraf mühitin təsiri və digər amillər müəyyən edilir.
Məsələn, "Qara dəniz" toponimi dənizə aid müxtəlif xüsusiyyətlərə əsaslanaraq müxtəlif dillərdə və müxtəlif dövrlərdə fərqli şəkildə adlandırılıb. Toponimiya elmi bu fərqli adların arxasındakı tarixi və coğrafi səbəbləri, adların dəyişməsini və onların müasir formalarını araşdırır. Beləliklə, toponimiya sadəcə adların siyahısı deyil, bir regionun tarixi və mədəniyyətinin əks olunmuş şəkildədir.
Toponimiyanın praktik tətbiqi coğrafi informasiya sistemlərinin yaradılması, tarixi tədqiqatlar, turizm və ərazi planlaşdırmasında mühüm rol oynayır. Coğrafi adların dəqiq və standartlaşdırılmış şəkildə istifadə olunması üçün toponimlər üzrə milli və beynəlxalq standartların yaradılması da toponimiyanın əhəmiyyətli bir hissəsidir.