izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tovlamaq1 – fel. Əsas mənası bir cismi və ya bədənin bir üzvünü yerindən tərpətmək, hərəkətə gətirmək, oynadırmaqdır. Bu hərəkət qısa, tez və ya nisbətən zəif ola bilər. Hərəkət etdirilən obyekt, ya da bədənin üzvü, adi halda sərbəst vəziyyətdədir, lakin məhdud həcmdə hərəkətə malik ola bilər. Hərəkətin qüvvəsi və sürəti kontekstdən asılı olaraq dəyişir.

Verilən nümunələrdə "tovlamaq" felinin istifadəsi bunu aydın şəkildə göstərir. "Zamanov qol-qılçasını tovlayıb boz atı yortdururdu" cümləsində "tovlamaq" qol-qılçanın atı yortdurmaq üçün lazım olan hərəkəti etməsini ifadə edir. Bu, qol-qılçanın nisbətən güclü və məqsədyönlü hərəkətini nəzərdə tutur. "Hacı istehza ilə əlini tovladı" cümləsində isə "tovlamaq" əlinin kiçik, tez və istehzalı bir hərəkətini ifadə edir. Burada hərəkət qüvvəsi zəif, məqsədi isə daha çox ifadəedici xarakter daşıyır.

Tovlamaq feli, semantikası etibarilə "qaldırmaq", "tərpətmək", "oynadırmaq", "sallamaq" kimi fellərlə yaxın mənalıdır, lakin onlardan dəqiq məna çalarları ilə fərqlənir. Məsələn, "qaldırmaq" hərəkət daha güclü və qalxma elementini ehtiva edir, "sallamaq" isə ritmik və təkrarlanan hərəkəti ifadə edir. "Tovlamaq" isə daha neytral və kontekstdən asılı olaraq güc və sürət baxımından müxtəlif mənalar daşıyır. Onun etimologiyası [əlavə tədqiqat tələb olunur] dəqiqləşdirilməlidir, lakin türk dilləri ailəsindəki oxşar fellərlə əlaqədar ola bilər.

Qısaca, "tovlamaq1" feli bir obyekti və ya bədən üzvünü yerindən tərpətməyi, hərəkətə gətirməyi ifadə edir. Hərəkətin qüvvəsi, sürəti və məqsədi cümlənin kontekstindən asılı olaraq dəyişir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz