Tred-yunioni̇zm [ing. trade-unionism]: İngilis dilindən götürülmüş bu termin, əmək hərəkatının əsas strateji yanaşmalarından birini ifadə edir. Həmçinin, fəhlə sinfinin iqtisadi və sosial hüquqlarının müdafiəsi üçün yaradılan və fəaliyyət göstərən peşə birliklərinin sistemi və fəaliyyət prinsiplərini əhatə edir. Tred-yunioni̇zm, əsasən, fəhlələrin əmək şərtlərinin yaxşılaşdırılması, əməkhaqqının artırılması, iş saatlarının azaldılması kimi məsələlərin həllini həm kollektiv danışıqlar, həm də digər kollektiv təzyiq metodları vasitəsilə həyata keçirməyə yönəlib.
Tred-yunioni̇zmin əsas fərqləndirici xüsusiyyəti, kapitalist iqtisadi sisteminin əsaslarının dəyişdirilməsini deyil, mövcud sistem daxilində fəhlələrin mövqeyinin gücləndirilməsini hədəfləməsidir. Bu, inqilabi metodlarla deyil, əsasən, müzakirələr, razılaşmalar və kollektiv danışıqlar yolu ilə sosial ədalətin və əmək hüquqlarının təmin edilməsinə çalışmaq deməkdir. Beləliklə, tred-yunioni̇zm, inqilabi sosializm və ya kommunizm kimi radikal ideologiyalardan fərqli olaraq, reformist bir yanaşmanı təmsil edir.
Tred-yunioni̇zm, tarixən müxtəlif formalarda özünü göstərib və fərqli ideoloji cərəyanların təsiri altında formalaşıb. Bəzi hallarda, tred-yunioni̇zm daha çox iqtisadi məsələlərə fokuslanıb, bəzilərində isə siyasi məqsədlər də qarşıya qoyulub. Lakin ümumi məqsəd hər zaman fəhlə sinfinin sosial-iqtisadi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması olub.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- XX əsrin əvvəllərində tred-yunioni̇zm hərəkatı sürətlə inkişaf etdi.
- Güclü tred-yunioni̇zm hərəkatı işçilərin hüquqlarının qorunmasına kömək edir.
- Tred-yunioni̇zm fəlsəfəsi əmək münasibətlərində balansın yaradılmasına yönəlib.
- Müasir dövrdə tred-yunioni̇zm yeni çağırışlarla üzləşir.