Tromboflebit (yun. θρόμβος [thrombos] - qan laxtası + φλέψ [phleps] - damar + -itis - iltihab) tibb terminidir. Bu termin venoz sistemdə, yəni damarlarda qan laxtasının (trombun) əmələ gəlməsi ilə müşayiət olunan iltihab prosesini ifadə edir. Yəni, tromboflebit sadəcə damar divarında tromb əmələ gəlməsi deyil, həm də bu proseslə müşayiət olunan damar divarının iltihabıdır. Bu iltihab prosesi trombun damar divarına yapışması və orada qalması ilə baş verir və ətraf toxumalara yayıla bilər.
Xəstəliyin inkişafında bir neçə amil rol oynaya bilər: damar divarının zədələnməsi (məsələn, cərrahi əməliyyatlar, travmalar), qanın laxtalanmasının artması (hiperkoaqulyasiya), qan dövranının yavaşlaması (staz). Tromboflebit əsasən ayaqların dərin və səthi venalarında müşahidə olunur, lakin başqa venalarda da baş verə bilər. Simptomları arasında iltihablanmış venanın boyu boyunca ağrı, şişkinlik, qızartı və həssaslıq yer alır. Xəstəliyin ağırlaşmaları arasında trombemboliya (trombun qopması və digər orqanlara, xüsusilə də ağ ciyərlərə keçməsi) və sepsis (qan zəhərlənməsi) yer alır.
Tromboflebitin diaqnozu klinik müayinə, ultrasəs müayinəsi (UZİ) və digər görüntüləmə üsulları vasitəsilə qoyulur. Müalicəsi isə xəstəliyin ağırlığına görə dəyişir və dərman müalicəsi (antikoaqulyantlar, iltihab əleyhinə dərmanlar), elastik sarğılar və ya kompressiya corabları, bəzən isə cərrahi müdaxiləni əhatə edə bilər. Profilaktik tədbirlər, xüsusilə uzun müddətli yataq rejimində olan xəstələrdə, tromboflebitin qarşısını almaq üçün çox əhəmiyyətlidir.
Qeyd edək ki, “tromboflebit” termini həm də, xüsusən ədəbiyyatda, venanın iltihabı mənasında daha ümumi şəkildə işlənə bilər. Lakin, tibbi terminologiyada bu termin daha dəqiq olaraq yuxarıda izah olunduğu kimi, iltihab ilə müşayiət olunan tromboz halını ifadə edir. Ona görə də, mətnin kontekstindən asılı olaraq mənanın dəqiqləşdirilməsi lazımdır. Məsələn, "Ayağında tromboflebit var" cümləsində xəstəliyin xüsusiyyətləri aydın olsa da, "Damarda tromboflebit prosesi gedir" cümləsində isə daha ətraflı izah tələb oluna bilər.