Tuğ sözü qədim türkcə köklərə malikdir və əsasən "bayraq", "aləm", "işarə" kimi mənaları əhatə edir. Müasir Azərbaycan dilində istifadəsi daha çox tarixi kontekstdə, xüsusilə də qədim dövlət və hərbi təşkilatlarda rast gəlinir. Lüğətlərdə sadəcə "baş geyimlərinə taxılan tük və ya saçaq şəklində bəzək" kimi tərifi qısadır və onun mənasının zənginliyini tam əks etdirmir.
Qədim türki mədəniyyətində tuğ sadə bir bəzək əşyası deyildi. O, həm də güc, hakimiyyət, nüfuz və şərəfin simvolu idi. Padşahlar, xanlar, bəylər və yüksək rütbəli məmurların baş geyimlərinə taxılan tuğlar, adətən qiymətli metallardan, daşlardan və ya nadir materiallardan hazırlanırdı və onların sosial statusunu, cəmiyyətdəki mövqeyini göstərirdi. Tuğun rəngi, forması, ölçüsü və üzərindəki naxışlar da müəyyən mənaları ifadə edirdi. Məsələn, qızıl tuğ padşahın, qırmızı tuğ isə sərkərdənin rütbəsini bildirirdi.
Tuğ, həm də ordu bayrağı, dövlət simvolu mənasında da işlənə bilərdi. Bu mənada tuğ, müasir dövr bayraqlarının əcdadı sayıla bilər. Hərbi yürüşlərdə ordunun önündə aparılan tuğ, əsgərlər üçün həm rəhbər, həm də ruhlandırıcı amil idi. Tuğun itirilməsi isə ordunun məğlubiyyəti, dövlətin zəifləməsi kimi qəbul edilirdi. Tarixi mənbələrdə döyüşlərdə düşmənin tuğunu ələ keçirməyin əhəmiyyəti barədə çoxlu məlumatlara rast gəlmək mümkündür.
Müasir Azərbaycan dilində "tuğ" sözü nadir hallarda işlənsə də, onun tarixi kontekstdə əhəmiyyəti böyükdür. "Tuğlu", "tuğsuz" kimi törəmə sözlərin də mövcudluğu bunu təsdiqləyir. "Xan tuğunun altında toplaşdı" və ya "Qəhrəman əsgərlər tuğlarını yüksəkdə saxladılar" kimi ifadələrdə tarixi məna qorunur. Beləliklə, "tuğ" sözünün tərifi sadəcə bəzək əşyası ilə məhdudlaşdırılmamalı, onun tarixi, mədəni və simvolik əhəmiyyəti də nəzərə alınmalıdır.