izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tumlu sifəti, əsasən bitki mənşəli olan meyvələrin quruluşunu təsvir etmək üçün işlədilir. Lüğətlərdə sadəcə "tumu olan, çəyirdəkli" kimi izah olunmasına baxmayaraq, mənanın daha geniş və dəqiq təfsiri zəruridir. Çünki "tum" sözünün özü müxtəlif bitki hissələrini ifadə edə bilər. Bəzi hallarda "tum" sözü bitkinin çoxalma orqanı olan toxumu, bəzi hallarda isə meyvənin içindəki bərk hissəni bildirə bilər.

Beləliklə, "tumlu" sifəti ilə ifadə olunan meyvələr, əsasən öz içərisində bir və ya bir neçə sərt qabıqlı toxum (çəyirdək) saxlayan meyvələrdir. Bu toxumlar meyvənin ətli hissəsi ilə əhatə olunur və meyvənin inkişafı və yayılmasında mühüm rol oynayırlar. "Tumlu" sifətini istifadə edərkən, meyvənin daxili quruluşuna istinad edilir; yəni meyvənin əsasən toxumdan ibarət olan daxili hissəsinin mövcudluğunu vurğulayır. Əgər meyvənin daxilində toxum yoxdursa, onda bu meyvə üçün "tumsuz" sifəti uyğun gəlir.

Məsələn, "albalı tumlu meyvədir" cümləsində "tumlu" sözü albalının içindəki bərk qabıqlı toxumu bildirir. Eyni şəkildə, "ərik tumlu meyvələrdəndir", "qoz tumlu meyvədir" kimi cümlələrdə də "tumlu" sözü meyvənin daxilindəki sərt toxumları ifadə edir. Ancaq "günəbaxan tumu" ifadəsində isə "tum" sözü bitkinin çoxalma orqanı, yəni toxumu bildirir. Bu fərqi aydınlaşdırmaq üçün "çəyirdəkli" sifətinin də işlədilməsi məqsədəuyğundur. "Çəyirdəkli" sifəti, daha çox daxilində sərt qabıqlı toxum olan meyvələr üçün istifadə olunur. "Tumlu" sözü isə daha geniş bir məna daşıyaraq, həm sərt qabıqlı, həm də yumşaq toxumlu meyvələr üçün işlədilə bilər.

Qısaca, "tumlu" sifəti bitki mənşəli meyvələrin əsasən toxumdan ibarət olan daxili quruluşunu təsvir edir və "çəyirdəkli" sifəti ilə sinonim olsa da, məna çalarları baxımından bir qədər fərqliliklərə malikdir. Kontekstə görə, "tumlu" sözü yerinə "toxumlu", "çəyirdəkli" və ya daha dəqiq ifadələr də istifadə oluna bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz