izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tunclamaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "üzünə nazik tunc təbəqəsi çəkmək və ya tunc rənginə boyamaq" kimi izah edilməkdən daha genişdir. Bu izah, prosesin yalnız fiziki tərəfini əks etdirir. Halbuki, tunclamaq həm də metaforik mənalarda işlənə bilər.

Etimoloji baxımdan, "tunc" sözü qədim türk dillərindən gələrək mis-qalay ərintisindən hazırlanmış metalı ifadə edir. "Lamaq" felinin isə "örtmək, qaplamaq, boyamaq" mənalarını daşıdığı nəzərə alındıqda, "tunclamaq" sözü əsasən bir səthin tunc metalı ilə və ya tunc rəngi ilə örtülməsini bildirir. Bu, həm fiziki bir prosesi (məsələn, bədii əsərlərdə metal obyektlərin tuncla örtülməsi, qədim silahların bərkidilməsi), həm də rəngləmə prosesini (məsələn, metal rəngi ilə boya ilə boyanma) əhatə edir.

Ancaq "tunclamaq" sözü məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, bir şeyi "tunc kimi möhkəm etmək" deyəndə onun davamlılığını, möhkəmliyini, dəyişməzliyini vurğulayırıq. Bu zaman "tunclamaq" möhkəmləndirmək, qüvvətləndirmək mənasında işlənir. Başqa bir nümunə olaraq, "tunc kimi qaranlıq bir səma" ifadəsi səmanın rəngini ifadə etməklə yanaşı, həm də melanxolik, kədərli bir ab-havanın yaradılmasında işlər.

Beləliklə, "tunclamaq" sözünün tam və dəqiq mənasını aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək olar: 1) Bir səthin üzərinə tunc təbəqəsi çəkmək; 2) Bir səthi tunc rənginə boyamaq; 3) (məcazi mənada) möhkəmləndirmək, qüvvətləndirmək; 4) (məcazi mənada) bir şeyə tunc rənginin xarakterik xüsusiyyətlərini (məsələn, qaranlıq, soyuqluq) vermək. Sözün işlənməsində kontekst böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz