Tutuzdurma: "Tutuzdurmaq" fellindən törəmiş isimdir. Azərbaycan dilində “tutuzdurmaq” feli əsasən iki mənada işlənir: birincisi, bir şeyi və ya birini möhkəm tutmaq, ələ keçirmək, əsir almaq; ikincisi isə qısa müddətli, birdəfəlik və ya təkrarlanan bir hərəkətlə tutmaq, yaxalamaq mənasında işlənir.
Buna görə də, "tutuzdurma" sözünün mənası da bu iki əsas mənaya əsaslanır. Birinci mənada, tutuzdurma uzun müddət davam edən, möhkəm bir tutma, ələ keçirmə, əsirlik, nəzarət altında saxlama kimi başa düşülür. Məsələn, "düşmənin tutuzdurması" ifadəsi düşmənin uzun müddət əsirlikdə saxlanmasını bildirir. Bu mənada "tutuzdurma" sözü "əsirlik", "həbs", "nəzarət altına alma" kimi sözlərlə sinonim ola bilər.
İkinci mənada isə tutuzdurma birdəfəlik və ya qısa müddətli bir tutma hərəkətini ifadə edir. Məsələn, "balığın tutuzdurması" balığın qısa bir müddət ərzində tutulmasını bildirir. Bu mənada, "tutuzdurma" "tutma", "yaxalama" kimi sözlərlə sinonim ola bilər, lakin "tutma"dan fərqli olaraq daha çox qətiyyət və güclü bir ələ keçirməni ifadə edir.
Etimoloji baxımdan, "tutuzdurma" sözü "tut-" kökünə, "-uz-" artımına və "-durma" isim tərkibinə malikdir. "Tut-" kökü köhnə türk dillərindən gəlir və "tutmaq" mənasını verir. "-uz-" artımı hərəkətin uzanmasını, davamlılığını bildirir, "-durma" isə isim halını göstərir. Beləliklə, "tutuzdurma" sözünün əsl mənası "uzun müddətli tutma" kimi təfsir edilə bilər.
Cümlə içərisində istifadəsinə misallar:
- Düşmənin tutuzdurması müharibənin sonunu elan etdi.
- Balıqçıların tutuzdurması bol məhsul ilə nəticələndi.
- Cinayətkarın tutuzdurması polis üçün çox çətin oldu.
- Qaçqının tutuzdurması məhkəmə prosesinin başlanmasına səbəb oldu.
Yekun olaraq, "tutuzdurma" sözü kontekstdən asılı olaraq həm uzun müddətli bir ələ keçirməni, həm də birdəfəlik bir tutma hərəkətini ifadə edə bilər. Mənası, sözün işləndiyi cümlənin kontekstindən aydın olur.