Ucuz sifəti, əsas mənası baxımından "az pula satılan", "qiyməti aşağı olan", "dəyəri baha olmayan" deməkdir. Bu məna, "baha" sözünün tam əksidir. Lüğətlərdəki sadə tərif bu sözün çoxcəhətli mənalarını tam əks etdirmir. Ucuzluq, sadəcə qiymətə deyil, həm də keyfiyyətə, əldə edilmə asanlığına və ya hətta əşyanın özünə verilən dəyərin azlığına da işarə edə bilər.
Məsələn, "ucuz palto" deyərkən, sadəcə paltonun qiymətinin aşağı olduğunu ifadə etmiş oluruq. Lakin "ucuz əyləncə" deyəndə, əyləncənin keyfiyyətinin aşağı olmasına deyil, əldə edilməsinin asanlığına, məsələn, pulsuz və ya çox az məbləğə başa gəlməsinə işarə edirik. "Ucuz əmək" ifadəsi isə işçinin əməyinin dəyərinin qiymətləndirilməməsini, əməyinin az qiymətləndirilməsini bildirir.
Etimoloji baxımdan, "ucuz" sözünün mənşəyi müəyyən deyildir, lakin türk dilləri ailəsinə aid olduğunu və qədim türkcə köklərə malik olduğunu düşünmək olar. Onun mənasında zamanla dəyişikliklər ola bilər, lakin əsas mənası "az qiymətli" olmaqdan kənara çıxmır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- O, bazarı gəzib ucuz meyvə-tərəvəz aldı.
- Bu mağazada ucuz mallar satılır.
- Onun ucuz sözləri hamını incitdi (burada "ucuz" sözü "dəyərsiz", "sığ" mənasında işlənmişdir).
- Bu, çox ucuz bir həlldir (burada "ucuz" sözü "sadə", "asan" mənasında işlənmişdir).
- O, həyatının ucuz hissələrini heç zaman unutmaz (burada "ucuz" sözü "dəyərsiz", "əhəmiyyətsiz" mənasında işlənmişdir).
Beləliklə, "ucuz" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir və sadəcə "az qiymətli" olmaqla məhdudlaşmır. Onun "dəyərsiz", "sığ", "asan", "sadə" kimi mənaları da vardır.