Ufalatmaq fellinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "xırdalatmaq, ovaraq ya əzərək xırda etmək, xırda-xırda parçalara ayırmaq" kimi izah edilməkdən daha geniş və dəqiq şəkildə araşdırılmalıdır. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün əhatə etdiyi bütün mənaları əks etdirmir.
Ufalatmaq, əsasən quru və ya kövrək materialların xırda hissəciklərə bölünməsini ifadə edir. Bu proses əl ilə, ovaraq, əzərək, döyərək və ya digər mexaniki üsullarla həyata keçirilə bilər. Misal üçün, çörəyi, biskviti, quru qida maddələrini, hətta quru torpağı ufalamaq olar. Fəaliyyət zamanı əsas məqsəd materialı mümkün qədər xırda, tozvari və ya pambıq kimi yumşaq hala salmaqdır.
Sözün etimologiyasına nəzər saldıqda, "uf" və "alatmaq" morfemlərindən təşkil olunduğu görünür. "Uf" ehtimal ki, xırda, incə, tozvari mənasını bildirən köhnə bir söz kökündəndir və "alatmaq" isə "etmək", "salmaq" mənalarını verən bir fellər qrupunun yaradıcı şəkilçisidir. Beləliklə, "ufalatmaq" sözü "xırda hissəciklərə salmaq" mənasını verir.
Cümlə içində işlənmə nümunələrinə baxaq:
- Qoca qadın əlindəki quru çörəyi ufaladı və quşlara səpdi.
- Şirniyyatçı badamı ufaladı və tortun içinə əlavə etdi.
- Uşaqlar quru torpağı əlləri ilə ufalayaraq oyun oynayırdılar.
- Əlindəki kağıza bükülü ətmək parçasını ufaladaraq balıqlara atar (verilmiş nümunə)
- O, əzilmiş dənələri ufalayaraq yeməyə əlavə etdi.
Göründüyü kimi, "ufalatmaq" feli müxtəlif kontekstlərdə, müxtəlif materiallar üçün istifadə oluna bilər. Ancaq ümumi məna hər zaman materialın xırda hissəciklərə parçalanmasını ifadə edir. Lüğətlərdə verilən sadə izahı genişləndirməklə, sözün daha tam və dəqiq mənasını anlamaq mümkündür.