izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ufaltmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "xırdalatmaq, ovaraq ya əzərək xırda etmək, xırda-xırda parçalara ayırmaq" kimi ifadə edilməkdən daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilə bilər. Bu feli, əşyanın fiziki bütövlüyünün pozulması və kiçik hissələrə ayrılması prosesini ifadə edir, lakin bu prosesin necə həyata keçirilməsi müxtəlif ola bilər. Mühüm olan, nəticənin – əşyanın xırda hissələrə bölünməsidir.

Ufaltmaq sözünün mənşəyini dəqiq müəyyənləşdirmək üçün etimoloji tədqiqatlar aparmaq lazımdır. Ancaq sözün fonetik quruluşundan və mənasından çıxış edərək, ehtimal ki, kökü qədim türkcə və ya onun qohum dillərdə olan, “xırda etmək”, "parçalamaq" mənasını verən bir kökdən törəmiş ola bilər. Bu mənada, "uf" ön əlavəsi ilə əlaqədar olaraq ehtimal ki, "əzərək", "ovaraq" kimi əlavə mənaların ifadə edilməsində rol oynayır.

Ufaltmaq feli, müxtəlif kontekstlərdə istifadə edilə bilər. Misal üçün, yuxarıdakı nümunədə olduğu kimi, "Əlindəki kağıza bükülü ətmək parçasını ufaldaraq balıqlara atar" cümləsində, ət parçasının əl ilə ovaraq xırda hissələrə bölünməsi prosesi ifadə olunur. Başqa bir nümunə olaraq, çörəyi ufaldmaq, quruducu qidaları ufaldmaq, torpağı ufaldmaq kimi ifadələrdə də işlədilə bilər. Bu cümlələrdə proses müxtəlif vasitələrlə (əllə, əlcəklə, əzərək, döyərək) həyata keçirilə bilər. Həmçinin, "Ufaltılmış çörək tozunu yığdı" cümləsində isə ufaldılmış çörəyin nəticəsi olan xırda hissəciklərə diqqət yetirilmişdir. Beləliklə, ufaldmaq feli həm prosesə, həm də nəticəyə yönəlik işlənə bilir.

Qısacası, "ufaldmaq" feli, bir əşyanı xırda-xırda parçalara ayırmaq prosesini ifadə edən geniş mənalı bir sözdür və bu proses müxtəlif üsullar və vasitələr vasitəsi ilə həyata keçirilə bilər. Sözün işlənməsi kontekstdən asılı olaraq dəyişir və həm prosesə, həm də prosesin nəticəsinə yönəlik istifadə oluna bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz