izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ulartı sözü Azərbaycan dilində əsasən quşların, xüsusilə də gecə quşlarının, məsələn bayquşların, çıxardıqları səsi, ulamasını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "ulama səsi, ulama" kimi tərif edilməsi, sözün ifadə etdiyi səsin spesifikliyini tam əks etdirmir. Ulartı, adi bir ulama səsindən fərqli olaraq, adətən uzun, dərin, bəzən də qorxulu və ya sirli bir hava yaradan, bir qədər də qeyri-adi səs kimi qəbul edilir. Sözün tərkibindəki "ular-" morfeminin köhnə türkcədəki "ulama" (qışqırıq, fəryad) felindən törədiyi ehtimal olunur və "-tı" isə isim əmələ gətirən şəkilchidir.

Misal olaraq verilən cümlədə ("...bayquşların ulartısını eşitməməsi üçün...") ulartı sözü, bayquşun çıxardığı xüsusi və narahatedici səsin vurğulanmasını təmin edir. Sadəcə "ulama" sözü bu təsiri tam vermir. Ulartı daha çox səsin keyfiyyətinə, onun ifadə etdiyi duyğulara və ətrafa yaratdığı təsirə işarə edir. Söz, ədəbi üslubda daha çox işlədilir və məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, "səhər küləyinin ulartısı" deyərkən küləyin səsini deyil, səsin yaratdığı təsiri, gücünü və bir az da qorxuducu təsirini ifadə etmiş oluruq.

Qısaca, ulartı sözü, quşların ulamasının spesifik bir növünü, xüsusilə də gecə quşlarının dərin, uzun və qorxulu səsini bildirən, ədəbi üslubda daha çox rast gəlinən bir sözdür və sadəcə "ulama" sözü ilə tam sinonim deyildir. Onun mənası səsin keyfiyyəti, davamlılığı və yaratdığı atmosferlə bağlıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz