Unudulmaz sifəti, əsasən bir hadisə, şəxs və ya əşyanın yaddaşda uzun müddət, bəzən də əbədi olaraq qalma xüsusiyyətini bildirir. Lüğətlərdə verilən “unudula bilməyən, yaddan çıxarıla bilməyən, həmişə yadda qalan, yadda qalmalı olan; xatirdən silinməz” tərifləri əsas mənanı əks etdirir, ancaq bu təriflər sözün ifadə etdiyi duyğu və təsir komponentlərini tam əhatə etmir.
"Unudulmaz" sözü sadəcə olaraq bir şeyin yadda qalmasının faktını deyil, həm də bu yadda qalmanın keyfiyyətini, təsir gücünü vurğulayır. Yəni, hadisənin yadda qalması adi bir yadda qalma deyil, güclü emosiyalar, təəssüratlar və ya əhəmiyyətli təsirlər ilə bağlıdır. Məsələn, “unudulmaz bir gün”, “unudulmaz bir görüş”, “unudulmaz bir sevgi” ifadələrində “unudulmaz” sözü sadəcə yadda qalan bir hadisəni deyil, həm də bu hadisənin insanın həyatında iz qoyduğunu, onun ruhunda dərin təəssüratlar yaratdığını göstərir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, “unut-” kökünün “unutmaq” fellə əlaqədar olduğunu görərik. “Unudulmaz” isə bu fellə əks məna ifadə edir. “-maz” əlavəsi isə imkan verməmək, qarşısını almaq mənasını ifadə edir. Beləliklə, “unudulmaz” sözü əslində “unutmaq mümkün olmayan”, “unutulması qarşısı alınan” kimi izah edilə bilər. Bu izah, sözün dərin mənasını daha aydın şəkildə ortaya qoyur.
Cümlə içində istifadəsinə misallar:
- O, unudulmaz bir təəssürat yaratdı.
- Bu gün, həyatımda unudulmaz bir gündür.
- Onunla keçirilən səyahət unudulmaz anlarla dolu idi.
- Müharibə illəri unudulmaz acılarla yadda qalıb.
- O, özünün unudulmaz əsərləri ilə məşhurdur.
Göründüyü kimi, “unudulmaz” sözü müxtəlif kontekstlərdə müsbət və ya mənfi duyğuları ifadə edə bilər. Əsas odur ki, həmişə güclü bir təsir və yadda qalan bir təcrübəni ifadə edir.