Usandırıcı sifəti, əsasən bir şeyin, hadisənin və ya şəxsin davamlılığı, təkrarı və ya monotonluğu səbəbindən insanlarda bezginlik, yorğunluq və cansıxıcılıq hissi yaratmasını bildirir. Bu hissiyyat, fiziki yorğunluqdan fərqli olaraq, daha çox psixoloji və emosional təbiət daşıyır. Belə ki, fiziki yorğunluq əzələlərdəki və bədəndəki tükənmə ilə əlaqədardırsa, usandırıcı bir şey isə əqli və emosional resursların tükənməsinə səbəb olur.
Lügətlərdə verilən "bezdirən", "bıqdırıcı", "bezikdirici", "yorucu" və "üzücü" kimi sinonimləri, usandırıcı sözünün müxtəlif aspektlərini əks etdirir. "Bezdirən" və "bıqdırıcı" daha çox əsəbilik və qıcıqlanmaya, "bezikdirici" isə qıcıqlanmanın davamlı olmasına işarə edir. "Yoruculuq" isə əsasən fiziki və ya əqli güc tükənməsi ilə bağlı olsa da, usandırıcı bir şey həm də zehni yorğunluq yarada bilər. "Üzücü" isə daha çox mənfi duyğuların, xüsusilə də kədər və məyusluğun ifadəsinə xidmət edir. Beləliklə, "usandırıcı" sözü bu sinonimlərin hamısını özündə birləşdirir və daha geniş bir məna kəsb edir.
Sözün etimologiyası üzrə, "usandırmaq" felindən törəmişdir. "Us" kökü, "adət", "alışqanlıq" mənasını verir. "Usandırmaq" isə bir adətin, bir vəziyyətin tez-tez təkrarlanması, davam etməsi nəticəsində insanlarda bezginlik hissi yaratması deməkdir. Bu baxımdan, "usandırıcı" sözü, sadəcə olaraq "bezdirən" deyil, həm də dəfələrlə təkrarlanan və bir müddət sonra bezginlik yaradan hər hansı bir şey, hadisə və ya şəxsiyyət üçün işlədilir.
Misal cümlələr:
- Bu uzun və monoton məşq çox usandırıcı idi. (monotonluq üzündən bezginlik)
- Hər gün eyni işlə məşğul olmaq usandırıcıdır. (təkrarlanan hərəkət üzündən bezginlik)
- Onun davamlı şikayətləri usandırıcı idi. (davamlılıq üzündən bezginlik)
- [Rza Ulduza:] Hər şey cansıxıcıdır, usandırıcı, yorucudur. (cansıxıcılıq, yorğunluq və bezginliyi birlikdə ifadə edir)
Göründüyü kimi, "usandırıcı" sözü müxtəlif kontekstlərdə istifadə edilərək müxtəlif nüansları ifadə edə bilir. Lakin əsas mənası həmişə bir şeyin davamlılığından və ya monotonluğundan doğan bezginlik, yorğunluq və cansıxıcılıq hissidir.