Uyğunlaşdırılmaq felinin mənası "uyğunlaşdırmaq" feli kökünə "-ılmaq" passifikasiya şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəlir. Bu, hər hansı bir obyektin və ya varlığın digər bir obyektə, mühitə və ya vəziyyətə uyğun hala gətirilməsini, tənzimlənməsini, düzəldilməsini bildirir. Passiv olduğu üçün əməlin obyekt üzərində başqa bir qüvvə tərəfindən icra olunduğunu vurğulayır. Beləliklə, “uyğunlaşdırılmaq” sadəcə uyğun hala gəlmək mənasından daha çox, xarici bir təsirin nəticəsində uyğun hala gətirilməni ifadə edir.
Məsələn, "Avtomobilin mühərriki yeni standartlara uyğunlaşdırıldı" cümləsində, avtomobilin mühərrikinin özbaşına deyil, mexaniklər və ya texnoloqlar tərəfindən yeni standartlara uyğunlaşdırılması nəzərdə tutulur. "Ev müasir dizayna uyğunlaşdırıldı" cümləsində isə evin yenidən qurulması, təmir edilməsi nəticəsində yeni dizayna uyğun hala gətirilməsi əks olunur. Bu, sadəcə evin "uyğunlaşması" deyil, aktiv bir müdaxilə ilə uyğun hala gətirilməsidir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "uyğun" sözünün kökü "uy-" və "ğun" morfemlərindən əmələ gəldiyini görərik. "Uy-" prefiksinin "birlikdə", "birləşərək" mənalarını ifadə etdiyi, "ğun" morfeminin isə bir çox məna kəsb etdiyini (məs., quruluş, vəziyyət, hala) görə bilərik. Beləliklə, "uyğun" sözü əslində "birlikdə olan vəziyyətdə olmaq", "bir-birinə uyğun olmaq" kimi mənaları ifadə edir. "laşdırmaq" şəkilçisi isə bir proses, hərəkət, əməliyyat ifadə edir. Ona görə də "uyğunlaşdırılmaq", bir şeyin digər bir şeyə "birlikdə olan vəziyyətdə" olmaq üçün xarici bir qüvvənin təsiriylə tənzimlənməsi, düzəldilməsi, dəyişdirilməsi mənasını verir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qanunvericilik yeni qaydalara uyğunlaşdırıldı.
- Proqram istifadəçilərin ehtiyaclarına uyğunlaşdırıldı.
- Mən yeni iş şəraitinə asanlıqla uyğunlaşdırıldım (burada “uyğunlaşdırılmaq” daha çox öz-özünə uyğunlaşma mənasında istifadə olunur, lakin əsas məna fərqini saxlayır).
- Tarixi bina müasir tələblərə uyğunlaşdırılmalıdır.
Göründüyü kimi, "uyğunlaşdırılmaq" sözü passiv bir prosesi ifadə edərək, obyektin xarici bir qüvvənin təsiri nəticəsində digər bir varlıqla, mühitlə və ya vəziyyətlə uyğunlaşdırılmasını və ya dəyişdirilməsini əks etdirir. Bu prosesdə obyektin özü passiv bir rol oynayır.