Uzundərə: Azərbaycan xalq musiqisinin zəngin və müxtəlif janrlarından biri olan xalq oyun havalarından biridir. "Uzundərə" adı ilə tanınan bu musiqi parçası, adından da göründüyü kimi, uzun və ahəngdar bir melodiya ilə xarakterizə olunur. Musiqinin ritmik strukturu və melodik xüsusiyyətləri rəqs hərəkətlərinə uyğunlaşdırılmış, dinamik və canlı bir tərzdə ifa olunur. Bu əsər, adətən, bayram və şənlik mərasimlərində, eləcə də müxtəlif mədəni tədbirlərdə ifa edilərək, sevinc və coşğunu ifadə edir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "Uzun" sözü uzunluğu, davamlılığı, uzanmışlığı ifadə edən bir sifətdir. "Dərə" isə coğrafi bir termin olub, dağlar arasında enişli, uzanan ərazini bildirir. Bu iki sözün birləşməsindən yaranmış "Uzundərə" adı, musiqinin uzun və axıcı melodiyası ilə, sanki sonsuza qədər uzanan bir dərənin təsvirini xatırladır. Melodiyanın həm uzunluğu, həm də ritmik təşkili bu təəssüratı daha da gücləndirir.
Misal olaraq, verilən sitatda ("Mən yalnız “Uzundərə” oynaya bilərəm.") "Uzundərə" sözü müəyyən bir musiqi parçasını, konkret olaraq həmin oyun havasını təmsil edir. Bu cümlədə söz, ifadə olunan bacarığı, yəni həmin xüsusi oyun havasını ifa etmək qabiliyyətini göstərmək üçün işlənilir. Başqa cümlələrdə isə "Uzundərə" sözü, məsələn, "Musiqiçilər konsertdə "Uzundərə"ni təqdim etdilər." və ya " "Uzundərə" xalqımızın mədəni irsinin qiymətli bir hissəsidir." kimi cümlələrdə musiqi parçasının adını bildirən bir isim kimi işlədilə bilər.
Yekun olaraq, "Uzundərə" Azərbaycan xalq musiqisinin ayrılmaz tərkib hissəsi olan, özünəməxsus melodiya və ritmik xüsusiyyətləri ilə seçilən bir oyun havasıdır. Adının etimologiyası və musiqi parçasının xarakteristikaları arasında əlaqə aydın görünür.