Uzunqulaq sözü Azərbaycan dilində iki əsas mənada işlənir: birinci mənası sifət, ikinci mənası isə isimdir.
1. Sifət mənası: "Qulaqları uzun olan, uzun qulaqlı" mənasını bildirir. Bu mənada "uzunqulaq" sözü müxtəlif heyvanlar üçün işlənə bilər. Məsələn, "uzunqulaq dovşan", "uzunqulaq it" kimi. Verdiyiniz nümunədəki "Uzunqulaq tula" ifadəsi də bu mənaya uyğundur və qulaqları uzun olan bir tula növünü təsvir edir. Sifət kimi işləndiyi zaman, "uzun" və "qulaq" sözlərinin birləşməsindən yaranmış təsviri bir sifətdir və müəyyən bir heyvanın xarici görünüş xüsusiyyətini vurğulayır. Bu mənada həm də mecazı işlənməyə malikdir. Məsələn, "Uzunqulaq xəbərlər eşitdim" deyərkən, bu uzun və maraqlı xəbərlərə işarə edilir.
2. İsim mənası: "Eşşək" mənasını bildirir və bu, əsasən eufemizm kimi işlənir. Yəni, açıq şəkildə "eşşək" demək yerinə daha yumşaq bir ifadə olaraq "uzunqulaq" istifadə olunur. Bu, danışıq dilində daha çox rast gəlinən bir istifadədir və "eşşək" sözünün mədəniyyətimizdə mənfi konnotasiyalara malik olması ilə bağlıdır. Verilən nümunədəki "[Aslanın] dünya malından bir uzunqulağı, bir də … iki keçidən başqa heç…" ifadəsi bu mənaya aiddir və burada "uzunqulaq" sözü "eşşək"in daha yumşaq bir əvəzedicisi kimi işlənir. Bu kontekstdə "uzunqulaq" eşşəyin təkcə uzun qulaqlarına deyil, ümumiyyətlə heyvana istinad edir.
Sözün etimologiyası: "Uzunqulaq" sözü "uzun" və "qulaq" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş mürəkkəb bir sözdür. Hər iki söz kökü Türk dillərindən gəlir və mənaları dəyişməz qalır. Sözün eufemizm kimi işlənməsi isə mədəni və sosial kontekstlə əlaqədardır.