Uzunlamasına sözü, əsasən, bir şeyin uzunluğu boyu, uzun oxuna yönəlməsini, uzanmasını ifadə edir. "Bax uzununa" ifadəsi isə daha sadə, həm də daha məcazi bir izahdır və uzunlamasına istiqaməti vurğulayır. Lüğətlərdəki qısa tərif bu yönü tam əhatə etmir.
Etimoloji baxımdan, sözün "uzun" və "-lamasına" hissələrindən təşkil olunduğunu görürük. "-lamasına" əlavəsi, bir hərəkətin və ya vəziyyətin necə baş verdiyini, hansı istiqamətdə olduğunu göstərən bir şəkilçi rolunu oynayır. Beləliklə, "uzunlamasına" sözü, bir şeyin uzunluq boyu, onun əsas oxu boyunca uzandığını və ya yönəldildiyini dəqiq və konkret şəkildə bildirir.
Misal olaraq, "Səmədin üst dodağı uzunlamasına iki qat açılıb" cümləsini nəzərdən keçirək. Bu cümlədə "uzunlamasına" sözü, dodağın açılma istiqamətinin dodağın uzunluğu boyu olduğunu vurğulayır. Əgər dodaq eninə açılsaydı, bu cümlədə "eninə" və ya oxşar bir söz işlənərdi. Bu da "uzunlamasına" sözünün dəqiqlik və konkretlik baxımından əhəmiyyətini göstərir.
Başqa bir nümunə olaraq, "Taxta uzunlamasına iki hissəyə bölündü" deyə bilərik. Bu cümlədə də, taxta parçasının uzunluğu boyu bölündüyü aydın şəkildə ifadə olunur. Əgər taxta eninə bölünsəydi, cümlə "Taxta eninə iki hissəyə bölündü" şəklində olardı.
Yekun olaraq, "uzunlamasına" sözünün mənası, yalnız "uzununa" deyil, həm də bir şeyin uzunluq boyu, uzun oxuna paralel bir istiqamətdə uzanması, yönəlməsi və ya yerləşməsi deməkdir. Bu məna, sözün həm konkret, həm də məcazi mənalarda işlədilməsinə imkan verir.