izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

“Üç-beş” sözü Azərbaycan dilində sayı ifadə edən bir söz birləşməsidir. Lüğətlərdə sadəcə “bir neçə” mənasında izah olunmasına baxmayaraq, onun mənası və işlənmə sahəsi daha genişdir. “Üç-beş” ədədi dəqiqlik tələb olunmayan, təxmini, qeyri-müəyyən sayı göstərmək üçün işlənir. Belə ki, üç və beş ədədləri arasındakı sayı təmsil etməklə yanaşı, bu intervaldan kənarda, ümumilikdə “az sayda” mənasını ifadə edir. Dəqiq sayın əhəmiyyət kəsb etmədiyi hallarda istifadə olunur.

Məsələn, “Üç-beş manat pul” ifadəsi dəqiq pul miqdarının deyil, az miqdarda pulun olduğunu bildirir. Bu miqdar üç manatdan başlayıb beş manata qədər də ola bilər, yaxud bu intervaldan bir qədər çox və ya az da ola bilər. Əsas odur ki, pulun miqdarı azdır.

“Üç-beş nəfər” ifadəsi də eyni məntiqlə işlənir. Dəqiq sayı bilmədən, az sayda insan qrupundan danışılır. Bu, üç nəfərdən başlayıb beş nəfərə qədər, və ya bu aralığın yaxınlığında olan bir qrup ola bilər.

“Üç-beş günlük iş” ifadəsi isə müəyyən bir müddəti deyil, qısa müddətli işi bildirir. İşin üç gündən beş günə qədər davam edə biləcəyi kimi, bu müddətin bir qədər uzadılması və ya qısaldılması da mümkündür.

Söz birləşməsinin etimologiyasına gəldikdə isə, “üç” və “beş” ədədlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Bu birləşmənin təsadüfi deyil, məqsədli seçilməsi diqqət çəkir. Üç və beş ədədləri arasındakı fərq kifayət qədər böyük olmasına baxmayaraq, ikisi də “az sayda” mənasını gücləndirir. Qeyd edək ki, bu birləşmədə “üç” ədədinin “beş” ədədindən əvvəl gəlməsi təsadüfi deyil və bu sıra ilə işlənməsi dil qaydalarına uyğundur.

Nəticə etibarilə, “üç-beş” söz birləşməsi qeyri-dəqiq, təxmini sayı ifadə edən, əsasən az miqdarda olan şeylərdən danışarkən işlənən, mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişən, lakin əsasən “bir neçə” mənasını verən bir ifadədir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz