Üç-üç (zərf) Azərbaycan dilində say ədatı olan "üç" sözünün təkrarlanması ilə əmələ gəlmiş bir zərfdir. Əsas funksiyası say ədədinin miqdarını ifadə edərək hərəkətin və ya hadisənin təkrarlanma tezliyini, miqdarını göstərməkdir. "Üç-üç" bir neçə kontekstdə işlədilə bilir:
1. Bərabər paylama: Bu mənada "üç-üç" hər bir obyekt və ya şəxsə üç ədəd obyektin və ya vahidin paylanmasını bildirir. Məsələn, "Alma ağacından üç-üç alma yığdıq" cümləsində hər kəsin üç alma yığması nəzərdə tutulur. Yaxud "Uşaqlara üç-üç konfet payladı" ifadəsi hər uşağa üç konfet verilməsini bildirir. Bu istifadədə "hər birinə üç", "hər adama üç" mənasında işlənir.
2. Düzülmə, yerləşmə: "Üç-üç sıraya düzülmək" və ya "Üç-üç sıraya düzmək" kimi ifadələrdə "üç-üç" sıralanmanın, düzülmənin şəklini, hər bir sırada üç obyektin və ya şəxsin olmasını göstərir. Bu zaman "hər sırada üç", "üçerli sıralar" mənalarını ehtiva edir.
3. Təkrarlanan hərəkət: Bəzi hallarda, kontekstdən asılı olaraq, "üç-üç" müəyyən bir hərəkətin üç dəfə təkrarlanmasını da ifadə edə bilər. Məsələn, kontekstdən asılı olaraq "Üç-üç vurdu" ifadəsi, üç dəfə ardıcıl olaraq vurma hərəkətinin yerinə yetirilməsini bildirə bilər. Ancaq bu istifadə daha az yaygındır və kontekstin aydınlaşdırmasına ehtiyac duyur.
Mənşəyi: Sözün mənşəyi sadədir – “üç” say ədatının təkrarıdır. Bu cür təkrarlama say ədədləri ilə zərflərin əmələ gəlməsinin ümumi bir yoludur (məsələn, iki-iki, dörd-dörd).
Misal cümlələr:
- Uşaqlar üç-üç sıraya düzülmüşdülər.
- Hər bir qrupa üç-üç kitab payladıq.
- Əsgərlər üç-üç qrup halında hücuma keçdilər. (Bu cümlədə dəqiq mənası kontekstdən asılıdır; qrupların miqdarı üç ola bilər, yoxsa əsgərlər üçlü qruplar halında hücuma keçə bilərlər).
Göstərilən misallarda "Üç-üç, Həsənqulu bəy, Rza, Əsgər, Həsən və xor daxil olurlar" cümləsindən fərqli olaraq "üç-üç" sözünün daha aydın və konkret mənası göstərilmişdir. Həmin cümlədə isə "üç-üç" sözünün konkret mənası müəyyən deyildir, kontekstin tamamlanması lazımdır. Məsələn, orada olan insanların üç-üç qrup halında səhnəyə çıxması nəzərdə tutula bilər.