Ümumiləşdirilmə (rus. обобщение, ing. generalization) – müəyyən əlamətlərinə görə ayrı-ayrı hadisələrin, predmetlərin, anlayışların bir sinfə, qrupa birləşdirilməsi prosesi və nəticəsidir. Bu proses, konkretdən abstrakta doğru irəliləməni əks etdirir və təfəkkürün ən mühüm funksiyalarından biridir. Ümumiləşdirmə zamanı, fərdi xüsusiyyətlər nəzərə alınmadan, yalnız ümumi, əsas əlamətlər seçilir və onlar əsasında ümumi bir anlayış yaradılır.
Ümumiləşdirilmənin nəticəsi olaraq, yeni anlayışlar, qanunauyğunluqlar və nəzəriyyələr meydana çıxır. Bu, elmin, fəlsəfənin və digər elmi-nəzəri sahələrin inkişafı üçün əsasdır. Məsələn, müxtəlif növ meyvələrin (alma, armud, portağal və s.) ümumiləşdirilməsi nəticəsində “meyvə” anlayışı yaranır. Bu zaman hər bir meyvənin özünəməxsus xüsusiyyətləri ikinci plana keçir və yalnız ümumi əlamətlər (toxum, şirin dad, bitkinin yetişməsi ilə əmələ gəlməsi və s.) ön plana çıxır.
Ümumiləşdirmənin səviyyəsi və üsulları müxtəlif olur. Sadə ümumiləşdirmədə bir neçə konkret nümunə əsasında ümumi bir nəticə çıxarılır. Mürəkkəb ümumiləşdirmədə isə daha çox fakt, müşahidə və təcrübə nəticələri nəzərə alınır. İnduktiv və deduktiv üsullar ümumiləşdirmədə geniş istifadə olunur. İnduktiv ümumiləşdirmədə konkret hadisələrdən ümumi qanunauyğunluğa doğru irəlilənilir, deduktiv ümumiləşdirmədə isə ümumi qanunauyğunluqdan konkret hadisələrin izahına doğru.
Ümumiləşdirmə prosesi həm təbii dilin, həm də riyazi məntiq dilinin vasitəsilə həyata keçirilir. Təbii dildə ümumiləşdirmə, məsələn, “hər”,”bütün”,”hər kəs” kimi kvantor sözləri ilə ifadə olunur. Riyazi məntiq dilində isə daha dəqiq və formal üsullar tətbiq olunur. Ümumiləşdirilmənin düzgünlüyü və obyektivliyi isə tədqiqatın metodologiyasından, istifadə olunan məlumatların etibarlılığından və təhlil üsullarından asılıdır. Yanlış ümumiləşdirmələr stereotiplərə və yanlış fikirlərə gətirib çıxara bilər.
Ümumiləşdirilmək felinin mənası isə bir şeyin ümumiləşdirilmə prosesinə məruz qalması deməkdir. Məsələn: "Bu müşahidələr təcrübəni ümumiləşdirməyə imkan verdi". Yəni, təcrübənin nəticələri ümumi bir qanunauyğunluq şəklində ifadə olundu. Ümumiləşdirilmək, həmçinin, hər hansı bir anlayışın, fikrin və ya hadisənin daha geniş bir çərçivəyə salınmasını da ifadə edə bilər.