Üsulluca (zərf) - Bu söz əsasən "ehtiyatla", "diqqətlə", "usta şəkildə", "tərəddüdlə", "yavaş-yavaş" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "ehtiyatla, üsulla, asta-asta, yavaşca, ehmalca" kimi təriflər olsa da, "üsulluca"nın kontekstdən asılı olaraq daha çox nüanslı mənaları da vardır. Sözün əsasını təşkil edən "üsul" sözü, işin görülmə qaydası, sistematik ardıcıllıq, metod mənasını verir. Buna görə də "üsulluca" sadəcə sürəti deyil, həm də hərəkətin keyfiyyətini, diqqətlə və planlı şəkildə yerinə yetirilməsini bildirir. "Yavaşca" və "asta-asta" ilə müqayisədə "üsulluca" daha çox düşünülmüş, planlı bir hərəkəti ifadə edir; təsadüfi deyil, məqsədyönlü bir hərəkətin xüsusiyyətini vurğulayır.
Məsələn, "Üsulluca hərəkət etməliydin" cümləsində "üsulluca" hərəkətin ehtiyatlı və planlı şəkildə, ehtimal olunan riskləri nəzərə alaraq həyata keçirilməsini tələb edir. Sadəcə "yavaşca" hərəkət etmək kifayət deyil, hərəkətin hər addımının düzgün planlaşdırılması və diqqətlə icra edilməsi önəmlidir.
Digər nümunələr:
- O, üsulluca qapını açdı, içəri girdi və heç bir səs çıxarmadan öz yerinə keçdi.
- Mürəkkəb problemi üsulluca həll etmək üçün bir neçə saat çalışdı.
- Əməliyyat üsulluca, həkimin bütün təlimatlarına əməl olunmaqla həyata keçirildi.
Göründüyü kimi, "üsulluca" sözü sadəcə sürət göstəricisi deyil, eyni zamanda hərəkətin keyfiyyətini, diqqətlilik və planlılığı vurğulayan bir zərfdir. Sözün mənşəyi türk dilinin özündən gəlir və "üsul" sözündən törəyərək zamanla mənasını zənginləşdirmişdir.