izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Üyüdülmək (məch. fel) – Dəyirman daşlarında, ya da müasir texnologiyalardan istifadə edilərək, taxılın (buğda, arpa, qarğıdalı və s.) dənələrinin üyüdülərək un halına gətirilmə prosesi. Bu proses nəticəsində taxılın sərt qabığı parçalanır və dənənin iç hissəsi toz halına gətirilir, yəni un əldə edilir. Üyüdülmək prosesi tarixən əl dəyirmanlarından başlayaraq, bu günədək müxtəlif texnologiyaların tətbiqi ilə davam edir.

Üyüdülmək sözünün mənası yalnız taxılın un halına gətirilməsi ilə məhdudlaşmır. Məcazi mənada, "çəkilmək" mənasında da işlənə bilər. Məsələn, bir işin çətin və uzun müddət davam etməsi, əziyyətli olması məcazi olaraq "üyüdülmək" kimi ifadə oluna bilər. Bu halda "üyüdülmək" sözü, çətinliklərin, əziyyətlərin üstünə gəlməyi, bir işə çox səy göstərməyi ifadə edir. Bu mənada, söz müəyyən bir prosesin uzun və yorğunluq doğuran xarakterini vurğulayır.

Misal üçün, “O, illər boyu bu məsələnin həlli üçün üyüdüldü” cümləsində “üyüdülmək” sözü uzun və əziyyətli bir işin icrası mənasında işlənmişdir. İkinci misalda verilən cümlədə isə ("[Murad] üyüdülməyə toplanan taxıl bitdiyindən motoru yatırıb dışarı çıxdı") söz birbaşa taxılın üyüdülmə prosesi mənasında işlənmişdir. Beləliklə, üyüdülmək sözü həm konkret, həm də məcazi mənalarda işlənə bilən bir sözdür.

Üyüdülmək sözünün etimologiyası da maraqlıdır. Türkiyə dillərinin kökü olan bu söz, kökdəki "üyütmək" felindən törəmişdir və "dağıtmaq", "toz halına salmaq" mənalarını əks etdirir. Bu kök məna da taxılın un halına gətirilməsində açıkça görünür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz